شاعیر و ئەندامی پێشووی پەرلەمانی كوردستان، د. رەفیق سابیر دەڵێت "من هەست بە ئازار‌و شەرمەزاری دەکەم کە دەبینم کێشەی گەلەکەم لەگەڵ عێراق، لە کێشەی خاک‌و پێناسی نەتەوەیی‌و زمان‌و دیموکراتییەوە گۆڕدراوە بە کێشەی نەوتفرۆشی". ئاماژە بەوەش دەكات کە هەر "کەس و لایەنەێکی کوردی یان عێراقی لە تاریکدا و لە پشت پەرلەمان و گەلەکەیەوە نەوتی وڵات بفرۆشێت، دەبێت بخرێتە ژێر پرسیار و گومانەوە، تەنانەت دەشتواندرێت بەپێی قانوون دادگایی بکرێت".

د. رەفیق سابیر لە دیمانەیەكیدا لەكەڵ گۆڤاری سپی میدیا سەبارەت بە چەندین تەوەربۆچوونی خۆی دەخاتەڕوو. لە بارەی شێوازی فرۆشتنی نەوت و شاردنەوەی داهاتەکەی لە خیڵکی کوردستان و عێراق دەڵێ: (بە راستی پارادۆکس (موفارەقە)ێکی سەرنجراکێشە! دەوڵەتی عێراق رێژەی پارەی نەوتی عێراق، روونکارانە و قانوونییانە، دەنێرێت بۆ پەرلەمانی عێراق و لەسەدا حەڤدەی پارەکەش دەدات بە حکومەتی هەرێم، کەچی دەسەڵاتی کوردی، چەندان ساڵە لە تاریکیدا نەوتی کوردستان دەفرۆشێت بێ ئەوەی پارەکەی بدات بە گەلەکەی. یان هەر نەبێت پەرلەمان (کە بە قانوون باڵاترین مەرجەعی گەلی هەرێمی کوردستانە) و لایەنە سیاسییەکانی ناو پەرلەمان ئاگادار بکات کە داهاتی نەوتەکە چەندە و چی بەسەر دێت و دەچێتە گیرفانی کێ؟" دوای ئەوە د.رەفیق دەپرسێت:

ئایا رۆژی ئەوە نییە گەلی باشووری کوردستان لەخۆیان بپرسن: ئاخۆ ژیان و کەرامەتی نەتەوەییان و سامان و چارەنووسی سیاسیی خۆیان و وڵاتیان، لەناو دەستێکی پاک و ئەمیندایە؟!

و سەبارەت بە كێشەكانی نێوان پەیەدە‌و پارتی دەڵێت: ئەگەر پارتی نایەوێت کۆمەکی ئابووریی، سەربازیی‌و پزیشکی بە گەلی رۆژئاوای کوردستان بکات، هەقی نییە سنووریان لێ دابخات. ئەمە لە رووی نەتەوەییەوە کارێکی نەشیاو‌و نەخوازراوە.

دەقی چاوپێكەوتنەكە کە لە ژمارە 12ی گۆڤاری سپی میدیا بڵاوکراوەتەوە، لە خوارەوە بخوێنەرەوە:

سپی میدیا: چۆن دەڕوانیتە بارودۆخی كورد لە هەر چوارپارچەكە، ئایا فاكتەری خودی لەبارە بۆ ئەوەی ئەو دەرفەتە بابەتییەی لەبارودۆخی ناوچەكەدا هەیە بقۆزێتەوە؟ ئایا دەسەڵاتی سیاسی لەباشوور ئامادەیە دەورێكی پۆزەتیڤانە ببینێت لەم پرۆسەیەدا؟

د. رەفیق سابیر: وڵاتانی ناوچەکە رێگای گۆڕانکاریی سیاسی، ئابووری، کولتووری‌و کۆمەڵایەتییان هەڵبژاردووە. ئەمەش ئاڵوگۆڕ لەسیستمی سیاسیی ئەو وڵاتانەدا دروست دەکات. لەم ئاڵوگۆڕەدا مەرج نییە راستەوخۆ دەوڵەتی دیموکرات‌و دادخواز دەربکەون، بەڵام دەوڵەتی سینترال (مەرکەزی) بە گشتی لاواز دەبێت، فرەناوەندیی دەسەڵات‌و فیدرالیزم جێگای دەگرنەوە. لەو وڵاتانەی دەزگای نەتەوەیی‌و نەریتی دەستووریی چەسپاو هەیە، پرۆسیسی دیموکراتی گەشە دەکات، بەڵام لەو وڵاتانەی کە ستەم‌و دیکتاتۆریەت زاڵ بوون، ئاژاوە‌و تیرۆر‌و شەڕی نێوخۆ روو دەدەن، رەنگە هەندێک وڵاتیش دابەش ببن. چونکە کولتووری ستەم‌و ئیستیبداد بە ئاسانی جێگە بۆ کولتووری دیموکراتی‌و ئازادی چۆڵ ناکات. هەروا لەو وڵاتانەدا ئاینی ئیسلام بە خەستی تێکەڵ بە سیاسەت کراوە. ئاین بە گشتی، ئیسلام‌و کولتوورە سیاسییەکەی بە تایبەتی، لەگەڵ دیموکراتی‌و ئازادیی مرۆڤ‌و یەکسانبوونی ئاینیندا ناکۆکن، یان وەک ئاو‌و ئاگر ناتوانن پێکەوە هەڵبکەن. ئەمەش کۆسپێکی گەورەی بەردەم دیموکراتییە.

ئەو دۆخە نوێیە هەلومەرجی نوێی بۆ کورد رەخساندووە‌و دەڕەخسێنێت. گۆڕین‌و لاوازبوونی دەوڵەتی ناوەندیی، یان سەرهەڵدانی دیموکراتی لەو وڵاتانەی کوردستانیان بندەست کردووە، دەرفەت بە کورد‌و نەتەوەبندەست‌و کەمایەتییە ئاینی‌و مەزهەبییەکان دەدەن کە وەک هێزی نوێی سیاسی لەو وڵاتانەدا دەربکەون، ناوچەکانی خۆیان بەڕێوەبەرن، کولتوور‌و ژیانی سیاسی‌و ئابوورییان پێش بخەن. لە هەمانکاتدا، لە حوکمڕانی وڵاتەکەشدا بەشدار بن. ئەزموونی یەکێتیی نەتەوەیی لە رۆژئاوای کوردستاندا، دەریدەخات کە گەلی کورد، لەو بەشەی کوردستاندا، دەتوانێت سوود لەو دەرفەتە نوێیە وەربگرێت، خۆی‌و خاکەکەی لە پەلاماری شۆڤێنیستانی تورک‌و عەرەب‌و داردەستانیان بپارێزێت‌و نموونەیەکی نوێی حوکمڕانی‌و پێکەوەژیانی دۆستانەی نەتەوە‌و ئاینەکان لە سوریا بخاتە روو.

لە باکووری کوردستانیشدا رەوشی کورد پێشکەوتنی زۆری بە خۆیەوە دیوە. سیاسەتی نکۆڵیکردن‌و کوشتنی زمان‌و کولتووری کورد، شکستی هێناوە. پرۆسێسی ئاشتی ئەگەر بەردەوام بێت، دەتوانێت بناخەی چارەسەری پرسی گەلی باکووری کوردستان دابمەزرێنێت، لە هەمان کاتدا کۆمەکی پێشکەوتنی رەوشتی دیموکراتیی تورکیا بکات. رەنگە کلیلی چارەسەری پرسی هەموو کورد لە باکووری کوردستان بێت. ئەمەش لەبەر ئەوە نییە باکووری کوردستان، بە خاک لە بەشەکانی دیکەی کوردستان گەورەترە‌و دانیشتوانیشی زۆرترن، بەڵکو لەبەر ئەوەیە لەوێ بزاڤێکی رزگاریخوازیی راستەقینە، بە رابەری پارتی کرێکارانی کوردستان دەرکەوتووە، کە توانیویەتی بە پشتبەستن بە گەڵ، نەک بە داگیرکەرانی کوردستان، رابوونێکی چەکداری‌و سیاسی بەرپا بکات‌و خەباتی چەکداری‌و مەدەنی، شاخ‌و شار، پێکەوە گرێ بدات، مۆدێلێکی نوێی سیاسی‌و خۆبەڕێوەبردن دابهێنێت‌و بە جۆرێکی دامودەزگایی کار بکات. لە هەمانکاتدا خەباتی چەکداری لە هەڵاتن لە شار‌و کوردکوژی‌و چەک هەڵگرتن بۆ داگیرکەران‌و راووڕوتەوە، بگۆڕێت بە ئامرازێکی خەباتی رزگاریخوازی. بزاڤی رزگاریخوازیی گەلی باکووری کوردستان کولتوورێکی نوێی سیاسی، پرینسیپ‌و دیسپلین‌و ئەخلاقی نوێی سیاسیی لەگەڵ خۆی هێناوە، بۆیە بەلای زۆرەوە خۆری کورد لە باکووری کوردستانەوە هەڵدێت.

بەڵام دۆخی کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستاندا هێشتا بە رواڵەت وەک خۆیەتی، چونکە لە ئێراندا ئیستبداد‌و تیرۆری دەوڵەت، بەردەوامەو دەرفەتی نوێ بۆ گەلی کورد‌و گەلانی دیکەی ئێران نە رەخساوە. بەڵام ئەوەندەی ئاگادار بم، خەڵک دەستەمۆ‌و خەمۆش نین، بەڵکو هۆشیار‌و بێزار‌و بێدارن. ستەمی نەتەوەیی، مەزهەبی، بێدادی‌و گرفتی ئابووری، زەمینەی سەرهەڵدانیان لە رۆژهەڵاتی کوردستان‌و ناوچەی دیکەی ئێران، ئامادە کردووە. رێژیمی ئێران لەگەڵ خەڵکی وڵاتەکەی‌و کۆمەڵگەی نێودەوەتیدا لە کێشەدایە. رێژیم هەست بە هەڕەشەی لەناوچوون دەکات، بۆیە لەناوخۆ کۆنترۆڵ‌و ستەم‌و چاودێریی توندتر کردووە، لە دەرەوەش لە سەنگەری داکۆکی‌و هێرشبردندا، هەوڵی پەلهاویشتن‌و دۆزینەوەی پێگەی نوێی سیاسی، سەربازیی‌و بەرهەمهێنانی چەکی ئەتۆمی دەدات. هیچ دەوڵەتێک ناتوانێت تا سەر بەم جۆرە بەردەوام بێت. ئێستا رێژیم لەبەردەم دووڕیانی گۆڕانکاری یان لەناوچووندا وەستاوە. پارسەنگی هێز لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا خەریکە بەلای بەرەی سوننە مەزهەبدا (تورکیا، قەتەر، عەرەبستانی سعودیە‌و دۆستانیان) لاسەنگ دەبێت.

نەمانی دەوڵەتی ئێران دەرفەتی سەرداربوونی بەرەی ئیسلامی سوننە مەزهەب‌و ژیاندنەوەی ئیمپراتۆریایەکی سوننە مەزهەب، دەڕەخسێنێت. ئەمەش ئاشتی‌و ئاسایشی ناوچەکە دەخاتە مەترسییەوە، کە بە قازانجی رۆژئاواش نییە. بۆیە رەنگە رۆژئاوا، بۆ راگرتنی پارسەنگی هێز لە ناوچەکە، رێژیمی ئێستای ئێران، بەڵام بەبێ چەکی ئەتۆمی‌و ئاژاوەگێڕی‌و بە کەمێک ریفۆرمەوە، قبووڵ بکات. نزیکبوونەوەی ئەمەریکاو ئێران‌و راگرتنی پەلاماری سەربازیی دژی سوریا، نیشانەی ئەو بایەخدانەیە بە ئێران. ئەگەر رێژیمی ئێران دڵنیا بکرێتەوە کە هەوڵی روخاندنی نادرێت‌و بەرژەوەندییەکانی لەبەرچاو دەگیرێن رەنگە بە هەندێک ریفۆرمی سیاسی‌و کرانەوە رازی ببێت‌و فشاری سیاسی‌و ئەمنی لەسەر خەڵک کەم بکاتەوە، ئەمەش کۆمەکی گۆڕانکاری‌و کرانەوە‌و تەنانەت گۆڕینی دەسەڵاتی سیاسی بکات. بە پێچەوانەشەوە رێژیمی ئێستای ئێران، داهاتووی نییە. هەر گۆڕانکارییەکی سیاسیش لە ئێراندا روو بدات، بە ئەندازەی خۆی دەرفەتی نوێ بۆ دیموکراتی‌و چارەسەری پرسی کورد‌و گەلانی ئێران، دەڕەخسێنێت.

بەڵام لە باشووری کوردستاندا، ساڵانێکە ئەو دەرفەتە رەخساوە، کەچی تا ئێستا نەتواندراوە سوودی لێ وەربگیرێت. ئەوەی پێی دەواترا ئەزموونی هەرێمی کوردستان، ئەمڕۆ بە قەیران‌و بنبەست گەیشتووە. فەساد‌و قانوونشکێنی‌و بێدادی بوونەتە هەڕەشە‌و زەمینەیان بۆدیکتاتۆریا ساز کردووە. بۆیە گومان دەکەم دەسەڵات بتوانێت سود لەم دەرفەتە نوێیە وەربگرێت، بۆ نموونە چاکسازی بکات، لەگەڵ خەڵک ئاشت ببێتەوە‌و ناوچە دابڕێندراوەکان بگێڕێتەوە بۆ هەرێمی کوردستان. ناوناوە هەڕەشەی جیابوونەوە لە عێراق دەبیسترێت، بەڵام هەڕەشەکان دەوڵەت‌و گەلی عەرەبی عێراق ناترسێنن، کەچی کورد دەبێت بە راستی لەو هەڕەشانە بترسێت. چونکە جیاکردنەوەی هەرێمی کوردستان، بە میزاجی حیزبێک‌و بەبێ یەکڕیزی نەتەوەیی‌و ئازادکردنی ناوچە دابڕێندراوەکان، کارێکی خۆکوژییە‌و کارەساتی بەدوادا دێت، چونکە ملیۆنان کوردی ئەو ناوچانە‌و بەغدا‌و موسڵ، لە لایەن عەرەبە شۆڤێنی‌و ئیسلامییە توندڕەوەکانەوە پەلامار دەدرێن‌و بۆ هەرێمی کوردستان رادەگوێزرێن. ئەمەش خەون‌و پلانی شۆڤێنیزمی عەرەب‌و تورکە، کە دەیانەوێت کورد لەو ناوچانە نەهێڵن.

سپی میدیا: كێشەكانی هەرێم‌و بەغدا رۆژ بە رۆژ ئاستی جیاوازترو توندتر بەخۆیەوە دەبینێت، چۆن دەڕوانیتە ئەو ململانێیە؟ ئایا كورد لەكوێدا حەقەو لەكوێدا ناحەقە؟ خەڵكی كوردستان لەكوێدا پشتگیری لایەنە دەسەڵاتدارەكان بكات، لەكویدا بڵێت نا؟

د. رەفیق سابیر: وا تێدەگەم مەبەستت کێشەکانی ئەم دواییەی نێوان حکومەتی هەرێم‌و حکومەتی بەغدایە، کە پەیوەندیی بە فرۆشتنی نەوتی کوردستانەوە هەیە، نەک کێشەی نەتەوەیی نێوان گەلی کوردستان‌و دەوڵەتی عێراق، کە کێشەی خاک‌و زمان‌و پێناس (هەویە)ی نەتەوەیی‌و مافی ئازادی‌و خۆبڕیاردانی چارەنووسە.

ئەم کێشەیەی ئێستا دروست کراوە، کێشەی فرۆشتنی نەوتی کوردستان‌و شاردنەوەی داهاتەکەیەتی، چونکە حکومەتی هەرێم نەوت رەوانەی دەرەوە دەکات، کەچی دەوڵەتی عێراق‌و پەرلەمان‌و خەڵکی کوردستان نازانن داهاتی رۆژانەی ئەو نەوتە چەندە‌و پارەکەی لە کوێیە؟ یان ئەو گرێبەستانە چۆن‌و بەپێی کام مەرج مۆر کراون. هیچ جۆرە روونکاری (شەفافیەت)‌و ئاشکراکاری (عەلەنییەت)یەک لەم بازرگانییەدا نییە! ئەمەش گومان دروست دەکات. بۆیە خەڵکی کوردستان‌و عێراق مافی خۆیانە وردەکارییەکانی ئەم نەوت فرۆشتنە بزانن. هەر کەس‌و لایەنێکی کوردی یان عێراقی لە تاریکدا‌و لە پشت پەرلەمان‌و گەلەکەیەوە نەوتی وڵات بفرۆشێت، دەبێت بخرێتە ژێر پرسیار‌و گومانەوە، تەنانەت دەشتواندرێت بەپێی قانوون دادگایی بکرێت. لێرەدا کێشەکە لەسەر ئەوە نییە ئایا کورد مافی هەیە نەوتی هەرێمی کوردستان بفرۆشێ یان نا، وەک هەندێک لایەن ئیدیعا دەکەن، ئەمەیان مەسەلەیەکی قانوونییە‌و دادگای دەستووریی عێراق دەتوانێت یەکلایی بکاتەوە. ئەسڵی کێشەکە ئەوەیە کە ناکرێ دەسەڵاتی کوردی لە یەک کاتدا هەم لەسەدا حەڤدەی بودجەی عێراق وەربگرێت وهەم بە ئارەزووی خۆی‌و بە نهینی لەپشت گەلی کوردستان‌و عێراقەوە، رۆژانە بایی دەیان ملیۆن دۆلار نەوت رەوانەی دەرەوە بکات. بەکورتی بەمە دەڵێن "هی خۆم بۆ خۆم، هی تۆش دەخۆم". دیارە ئەم کارە زیانی گەورەی ئابووری‌و سیاسیی بە کورد‌و سومعەی کورد‌و دەسەڵاتی کوردی دەگەیەنێت، متمانەی خەڵک بە دەسەڵات کەم‌و کەمتر دەکاتەوە. هەروا وێنەی کورد لەلای خەڵکی عەرەبی عێراق، کە بەپێی دەستوور بەشیان بەو نەوتەوە هەیە، ناشیرین دەکات‌و شۆڤێنیزمی عەرەبی‌و هەستی دوژمنایەتیکردنی کورد لە عێراقدا تیژ دەکات. بە راستی پارادۆکس (موفارەقە)ێکی سەرنجراکێشە! دەوڵەتی عێراق رێژەی پارەی نەوتی عێراق، روونکارانە‌و قانوونییانە، دەنێرێت بۆ پەرلەمانی عێراق‌و لەسەدا حەڤدەی پارەکەش دەدات بە حکومەتی هەرێم، کەچی دەسەڵاتی کوردی، چەندان ساڵە لە تاریکیدا نەوتی کوردستان دەفرۆشێت بێ ئەوەی پارەکەی بدات بە گەلەکەی. یان هەر نەبێت پەرلەمان (کە بە قانوون باڵاترین مەرجەعی گەلی هەرێمی کوردستانە)‌و لایەنە سیاسییەکانی ناو پەرلەمان ئاگادار بکات کە داهاتی نەوتەکە چەندە‌و چی بەسەر دێت ‌و دەچێتە گیرفانی کێ؟ ئایا رۆژی ئەوە نییە گەلی باشووری کوردستان لەخۆیان بپرسن: ئاخۆ ژیان‌و کەرامەتی نەتەوەییان‌و سامان‌و چارەنووسی سیاسیی خۆیان‌و وڵاتیان، لەناو دەستێکی پاک‌و ئەمیندایە؟!

من هەست بە ئازار‌و شەرمەزاری دەکەم کە دەبینم کێشەی گەلەکەم لەگەڵ عێراق، لە کێشەی خاک‌و پێناسی نەتەوەیی‌و زمان‌و دیموکراتییەوە گۆڕدراوە بە کێشەی نەوتفرۆشی. خەڵکی کوردستان مافی خۆیانە بە شێوازی مەدەنی‌و ئاشتییانە دژی تاڵانکردنی نەوتەکەیان رابوەستن‌و رێگا نەدەن نەوتی کوردستان، کە موڵکی نەوەکانی داهاتووشە، بەم شێوەیەو بە ناڕوونی بفرۆشرێت. هەروا خەڵک هەقی خۆیانە داوای چارەنووسی داهاتی نادیاری نەوتی فرۆشراوی کوردستان لەدەسەڵات بکەن کە(تا ساڵی ٢٠٠٩ بە پێی راپۆرتی ژووری لێکۆڵینەوەی ئابووریی گۆڕان، سایتی سبەی) نزیکەی چواردە ملیار دۆلار بووە.

سپی میدیا: نزیەكەی شەش مانگە هەڵبژاردن كراوە تائێستا حكومەت پێكنەهێنراوە، كێ بەرپرسە لەم بۆشاییە؟ لەقازانجی كاملایەنەیە بەتایبەتی كە دوو هەڵبژاردنی نوێ‌ لەبەردەمدایە؟

د. رەفیق سابیر: لە رووی قانوونییەوە پارتی دیموکراتی کوردستان کە زۆرینەی دەنگی هێناوە، بەرپرسی ئەم دواکەوتنەیە، چونکە ئەو دەبێت حکومەت پێک بهێنێت. لە هەر وڵاتێکدا ئەگەر لایەنی براوە لە ماوەی چەند مانگێکدا، کە بە قانوون دیاری دەکرێت، نەتوانێت حکومەت پێک بهێنێت، دەبێ رێگا بەو لایەنە بدات کە دوای ئەو زۆرترین دەنگی هێناوە، حکومەت دابمەزرێنێت، یان دەبێت هەڵبژاردن بکرێتەوە. بەڵام ئایا کێ قازانج لەم دواکەوتنە دەکات؟ دیارە حکومەتی ئێستا‌و بە تایبەتی پارتی، چونکە دوور لە چاوی پەرلەمان کاری خۆی دەکات، حکومەتی کاربەڕێکەرە کەچی بێ گەڕانەوە بۆ پەرلەمان‌و گەل ترسناکترین‌و نهێنیترین گرێبەستی نەوت لەگەڵ دوژمنی دێرینی کورد، تورکیا، مۆر دەکات‌و کێشە لەگەڵ عێراق دەخوڵقێنێ‌و یاری بە ژیانی ئابووریی خەڵک‌و ئارامی هەرێمی کوردستان دەکات. هەندێک چاودێری سیاسی رایانوایە کە پێکهێنانی حکومەت بە مەبەست دوا دەخرێت، بۆ ئەوەی لە کێشەی فرۆشتنی نەوت لەگەڵ بەغدا، ئۆپۆزیسیۆن‌و تەنانەت یەکێتی، بێ دەنگ‌و بێ هەڵوێست بن. بەم کارەش خەڵک‌و دەنگدەرانیان لێ دەڕەنجێن. هەندێکی تر پێیانوایە تا تەواوبوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق‌و پارێزگاکان، ئەم مەسەلەیە بە هەڵواسراوی دەمێنێتەوە، بۆ ئەوەی لەو ماوەیەدا بزوتنەوەی گۆڕان‌و ئۆپۆزیسیۆن، بەزمانی گوڵ‌و رێحانە رەخنە بگرن. دوای ئەو هەموو دواکەوتنە بەدووری دەبینم کە رێگا بە گۆڕان بدرێت، بەوجۆرەی خۆی داوای دەکات، بەشداری دەسەڵات بکات.

سپی میدیا: پەیوەندییەكی ناجۆر لەنێوان پارتی‌و پەیەدە لەسەر پرسی رۆژئاوا لەئارادایە، ئایا ئەم ململانێیە ململانێی دەسەڵات‌و د‌ابەشكردنی رۆڵە بەسەر هەر دوولایەندا لەلایەن هێزە هەرێمایەتییەكانی توركیاو ئێرانەوە‌؟ ئایا ئەم ململانێیە خزمەتی دۆزی نەتەوەیی دەكات لەم قۆناغە هەستیارەدا؟

د. رەفیق سابیر: پارتی‌و هێزە سیاسییەکانی تر مافی ئەوەیان نییە کە دەست بخەنە ناو کاروباری بەشەکانی دیکەی کوردستان‌و گرفتیان بۆ دروست بکەن. ئایا پارتی کاری لەو جۆرە لە هیزە سیاسییەکانی باکوور‌و رۆژهەڵات‌و رۆژئاوای کوردستان قبووڵ دەکات؟ ئەگەر پارتی نایەوێت کۆمەکی ئابووریی، سەربازیی‌و پزیشکی بە گەلی رۆژئاوای کوردستان بکات، هەقی نییە سنووریان لێ دابخات. ئەمە لە رووی نەتەوەییەوە کارێکی نەشیاو‌و نەخوازراوە. لە رووی سیاسیشەوە بە ئەزموون دەرکەوتووە کە زیانبەخشە. نازانم پەیوەندیی نێوان ئێران‌و پەیەدە تا چ ئەندازەیەکە‌و تا چەند پەیەدە بەشێکە لە ئەجێندای ئێران، بەڵام بەپێی ئەو کۆمەڵە بەڵگانەی کە شەفەق نیوز‌و هەندێ شوینی دی بڵاویان کردنەوە، تورکیا هەر لەسەرەتاوە بە توندی دژی بزاڤی گەلی رۆژئاوا‌و پەیەدە راوەستاوە‌و هەوڵ دەدات ئەو گەلە، وەک سەردەمی ئەسەد، لە رووی سیاسییەوە پاسیڤ‌و لە رووی نەتەوەییەوە بندەست‌و بێ ماف‌و بێ هەویەی نەتەوەیی بهێڵێتەوە. تورکیا لە ڕێگای هێزە شۆڤینی‌و ئیسلامییە تیرۆریستەکانەوە شەڕی کورد دەکات، بۆ ئەوەی لە زێدی خۆیان هەڵیان بکەنێت، یان ئەو ناوچانە تەسلیم بە نۆکەرانی خۆی بکات. ئەمە پرۆژەی تورکیا‌و قەتەر‌و هەندێکی وڵاتی تری کەنداوە لە سوریا، کە پرۆژەیەکی قەومیی شۆڤێنیستییە دژی کورد، ئاینیی سوننییە دژی ئێران‌و شیعەی عێراق‌و ناوچەکە. پەیەدە‌و هەندێک چاودێری سیاسی، پارتی دیموکراتی کوردستان‌و سەرۆکی هەرێم بەوە تومەتبار دەکەن، کە ئەوان پشتگیری‌و کۆمەکی تورکیا دەکەن. پارتیش ئەوان بە دۆستی رێژیمی سوریا دادەنێت. بەڵام بۆ نموونە ئەگەر پارتی پاڵ بە تورکیاوە بدات‌و تێکەڵی پرۆژەی تورک ببێت، دیارە ئێران دڵخۆش نابێت. لە بەرامبەریشدا هەندێ لایەنی تری کوردی، کە ئەم جۆرە پەیوەندییە دەیان ترسێنێت، پەنا بۆ ئێران دەبەن، دیارە پێچەوانەی ئەمەش دروستە. بەو جۆرە مێژوو خۆی دووبارە دەکاتەوە، کورد دەکەوێتەوە نێوان دوو بەرداشە دێرینەکەی عوسمانی‌و سەفەوی. دیارە بەرژەوەندی گەلی کورد لەوەدایە کە خۆی لەوپڕۆژە‌و کێشە سیاسییە مەزهەبییە بەدوور بگرێت. تێکەڵبوون بە هەرکام لەو پرۆژانە، کێشەی نێوخۆ دروست دەکات‌و دوژمن رادەکێشێتە نێوماڵی کورد، ئەگەر تا ئێستا نەهاتبێتە ناو ماڵکە! ئەمەش زیان بە کورد‌و دۆزی نەتەوەیی دەگەیەنێت.