ئەگەر کۆرۆنا یەک ساڵ بخایەنێت چی ڕوودەدات؟
پاش تێپەربون لە کۆرۆنا، ئێمە لەکوێ دەبین؟ ئایا نەوەی مرۆڤ لەژێر کاریگەری ئەم رووداوە گۆڕانکاری بەسەردا دێت؟ ئەگەر ئەم دۆخەی ئێستا ھەیە ساڵێک بەردەوام بێت، سیمای شارەکان و مرۆڤەکان و سروشت چی بەسەردێت؟
ماتیاس ھۆرکس و ھاوڕێکانی لە سەنتەری توێژینەوەی سەر بە دامەزراوەی رۆبێرت کۆخ لە ئەڵمانیا، بەردەوام بیرلەم پرسیارانە دەکەنەوە و توێژینەوەیەکی بەربڵاویان بۆ وەڵامدانەوە بەو پرسیارانە دەستپێکردوە.
بێگومان جیهانی ئەمرۆ لە ژێركاریگەری ئەم ڤایرۆسە لەحاڵی گۆڕانە. جیا لە پێشهاتە تاڵ‌و كوشندەكانی ئەم پەتایە، دیوەكەی تری ئەم رووداوە جێگەی هەڵوەستەیە.
هۆركس‌و هاوڕێكانی ئاماژە بە سێ قۆناغی سەرەكی دەكەن. ئەگەر كۆرۆنا تا ساڵێك میوانی ئەم هەسارەیە بێت، شاهیدی گۆڕانكاری قوڵ دەبین. رووداوگەلێك كە رەنگە رەفتاری نوێی مرۆڤی داهاتوو بێت!
1. كۆرۆنا ئادابی پەیوەندییەكان‌و هەڵسوكەوتی كۆمەڵایەتی دەگۆڕێت. كۆڕی دۆستانە بچوكتر دەبێتەوە. حوزور‌و بوونی فیزیكی كەسەكان جێگەی خۆیان بە وێنە دیجیتاڵی‌و مەجازییەكان دەدەن. دڵتەنگییەكان زۆرتر دەبێت‌و وردە وردە زاڵبوونی مۆبایلەكان‌و دنیای ئینتەرنێت، جێگەی بۆشایی كەسەكان‌و ئازیزانمان پڕ دەكەنەوە. مرۆڤ بوونەوەرێكە كە لە ماوەی گەشەی كۆمەڵایەتی خۆیدا، پێویستی بە ئاداب‌و پەیوەندی فیزیكی‌و بینین و بینراوبوون هەیە. دنیای پاش كۆرۆنا، رەنگە زۆرێك لە مێز‌و كورسییە بەتاڵانە هەبن كە بە بەتاڵی دەمێننەوە.
2. ڤایرۆسی كۆرۆنا، بە بیرمان دێنێتەوە كە دیوی روناكی تەكنۆلۆژیان چەند گرنگ‌و حەیاتییە. رەنگە مرۆڤ لەپاش كۆرۆنا، زیاتر لە هەر شتێك قەرزداری تەكنۆلۆژیا بێت. سیستمی پەروەردەی مرۆیی گۆڕانی بەسەردا دێت. ڤیدیۆ كۆنفرانسەكان‌و پەروەدە لە رێگەی ئینتەرنێت، سەرەتایەكی نوێ لە داهاتووی زانست‌و پەروەردە دەبێت. تەواوی قوتابخانەكان بە ناچار خۆیان بە نوێترین ئامرازی گواستنەوەی زانست تەیار دەكەن‌و پێناسەكانی زۆرێك لە زانستەكانی پەروەردە گۆڕانی گەورەی بەسەردا دێت. ئەم روداوە دەتوانێت راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ پێش بە تیاچوونی دارستانەكان بگرێت كە بۆ چاپی كتێبی وانە‌و پەروەردە لەسەراسەر گۆی زەوی بەكاردەهاتن.
3. كۆرۆنا بە شێوەیەكی سەرسوڕهێنەر رێژەی خوێندنەوەی دانیشتوانی ئەم هەسارەیە لەیەكساڵدا زیاد دەكات. مرۆڤ گەلێكی زۆر بۆ زیندومانەوە ناچار دەبن فێر خوێندن ببن. كەرەنتینەكانی دەرمانی ڤایرۆس، كتێبە دیجیتاڵییەكان‌و كتێبە تۆزلێنیشتوەكانی مەكتەبەكان جارێكی دیكە زیندو دەكاتەوە. كۆرۆنا، هونەر‌و داهێنانی تاك بەشێوەیەكی بەرچاو گەشە پێدەدات.
هۆركس پێیوایە لەماوەی یەك ساڵدا، هونەر دەستییەكان‌و هونەرەكانی تاك، رێنسانسێكی دیكە دەبیننەوە.
ناوەندی توێژینەوەی بایولۆژیای میشیگانی ئەمەریكا، كە لە تیمێكی زیندەوەرزانی 50 كەسی لە بواری ژینگە‌و نەخۆشییەكانی بایۆلۆژی پێكهاتوون، بۆچوونی سەرەنجڕاكێشی دیكەیان هەیە‌و دەڵێن
كۆرۆنا حەیاتی بایۆلۆژی هەسارەی زەوی دەگۆڕێت وەك:
- كەمبوونەوەی زیاتر لە 200 ملیۆن مەتری سێجا لە گازی ژەهراوی و دوانە ئۆكسیدی كاربۆن.
- دابەزینی گەرمای گۆی زەوی لە داهاتوویەكی نزیك
- پاراستنی ژیانی زیاتر لە حەوتسەد جۆری گیا‌و بوونەوەر لەسەر زەوی
- ئاسمان شینتر‌و پاكتر دەبێت
- كەمبوونەوەی چەند سەد ملیۆن تەن خاشاكی پلاستیكی
- زۆربوونی بەرچاوی تەندروستی گشتیی
- تەرخانكردنی بودجەی گەورەی جیهانیی‌و زیندبوونەوەی سەندیكا‌و رێكخراوەكانی تەندروستی لەسەراسەری جیهان بۆ پاراستنی مرۆڤ
- دەست پێ راگەیشتتنی زیاتر وڵاتانی هەژاری دنیا بە تەندروستی‌و پەروەردە
- لەكۆتاییدا بڕواكردن بەو دیدگایە كە ئینسان خاوەنی ئەم هەسارەیە نیە. گۆڕینی ئەم گۆشەنیگایە بۆ پاراستنی نەوەی ئینسان زەرورییە.
ئەم زانایانە پێیانوایە كە كۆرۆنا "هەناسەیەكی قوڵ"ی هەسارەی زەوییە و پێدەچێت زەوی پێویستی بەم رووداوە بوبێت.
وە پرسیاری كۆتایی رەنگە ئەوە بێت كە ئایا كۆڤید 19 دەتوانێت حەڵقەی ونبوی بەرگریی ئەم هەسارەیە لەبەرامبەر بوونەوەرێك بەناوی مرۆڤ بێت؟؟!!
PM:01:32:25/03/2020