لە کوردستان ئەگەر یاسا سەروەر بوایە دەبوو ئێستا زۆرێک لەوانەی ئاڵای کوردستان لە پشتیانەوە دانراوە زیندان شوێنیان بوایە. چیرۆکی ئەم ئاڵایە دورو درێژە، سەرسەختە وەک سەرنویشتەی ساحێبەکەی خۆی.
ئەم هێمای خەبات و خوێن و خیتابی نەتەوەییە، سوکایەتی پێکردنی، سوکایەتیە بە مێژوو بە ئێستاو ئایندەی گەل. کاڵفامی و تاوانە لە پای هەر جیاوازیەکدا بێڕێزی بە ئاڵای کوردستانەوە بکرێت.
لە زۆر وڵاتدا بە یاسا سوکایەتی کردن بە ئاڵا سزای بۆ دانراوە لە یاسای ئیتحادیی وڵاتی ئیماراتی ساڵی ۱۹۷۱ هەر کەسێک سوکایەتی بە ئاڵا بکات بە زیندانیکردن سزا دەدرێت.
جەخت دەکەمەوە ئەگەر لە کوردستان یاسا سەروەر بوایە دەبوو ئێستا زۆرێک لەوانەی ئاڵای کوردستان لە پشتیانەوە دانراوە زیندان شوێنیان بوایە.. دزینی سامانی میللەت و بڕینی قووتی مامۆستایان و مووچەخۆران، خۆدزینەوە لە چارەسەری کێشەکانی خەڵک، مەلەفەکانی گەندەڵی لەدیوانی چاودێری دارایی، شاردنەوەی داهات و ناشەفافیەت لەخەرجی، فەرامۆشکردنی بەرژەوەندی گشتی و خودویستیی.. هەموو ئەمانە لەسایەو پەنای ئاڵای کوردستانەوە کراوون و دەکرێن. کەواتە لە ڕۆژی ئاڵای کوردستاندا با هەموو هەوڵەکان بۆ گۆڕینی راستەقینەو سەرخستی شەرعییەت بێت بەسەر ئەم پاشا گەردانییەی گەندەڵکاران دروستیان کردوە. خەڵکی کوردستان ئاڵاکەیان لە ویژدانیاندا هەڵگرتووە، رەنگی شپرزی هاونیشتمانیان لە رەنگی هەڵپڕوسکاوی ئاڵای سەر بینا ناشەفاف و بێ خزمەتەکانی هەندێک بەناو دامەزراوەی گشتی دەچێت.
کەسوکاری شەهیدان و رەنجدەران و پێشمەرگەو گەنجە دڵ پڕ لە حەسرەتەکان خاوەنی راستەقینەی رەنگ و پەیامی ئاڵای نیشتمانن، نەک ئەو شیکپۆشانەی تەنیا ساڵی رۆژێک هێمای ئاڵایان بە بیر دێتەوەو رۆژانی تر رەفتارو گوتاریان ناکۆکە لەگەڵ بەهاکانی نیشتمان و سیمبوڵەکانی نەتەوە.
زۆرن ئەوانەی هاتن و ڕۆیشتن، کۆسپیان دروست کرد، بەڵام ئەم سیمبوڵە نەوی نەبوو، دیکتاتۆرەکانی سەردەم و گەنەی خۆیی سێڵاوی رۆژگار خۆیان و خەونی ناکامیانی ونکرد.
لەباری فەرمییەوە
ئاڵای کوردستان لە ۱۱/۱۱/۱۹۹۹ لەپەرلەمانی کوردستان بە یاسای ژمارە(٤) پەسەند کراوە دەستوری عیراق دانیپێدا ناوە.. بە بڕیاری پەرلەمان رۆژی ۱۷/۱۲ کراوەتە ڕۆژی هەڵکردنی ئاڵا ، وەکو عورف حەفتا ساڵە لە چوارچرای بەخوێن نەخشراوی قازیەوە بە ئاشکراو نهێنی کورد هەڵیکردوە، ئەم ئاڵایە دەگاتە نەتەوە یەکگرتووەکان درەنگ و زوو کەوتووە، بەڵام ئەوەی درەنگی دەخات بە پلەی یەکەم گەندەڵیە، کرمی خۆماڵیە، مافیای سیاسی بەناو نیشمانیە..
کەواتە رۆژی ئاڵا پێویستە بکەینە دەرفەتی دژایەتی راستەقینەی گەندەڵکاران رووبەڕوو بونەوەی ئەو سیاسەتەی داوەشین و گەندەڵی زیاتر دەڕەخسێنێت و سیاسەت لە چاکەی گشتیەوە دەگوێزێتەوە بۆ بەرژەوەندی گروپێکی کەمینەی پاوانخواز، لە سیاسەتی نیشتمانییەوە بۆ ناوچەگەریی، لە سەربەخۆیی بڕیاری گەلەوە بۆ وابەستەیی بە بڕیاری دەوروبەر، لە هاونیشتمانیبوونەوە بۆ عەشیرەتگەرایی و پەرتکردن تواناکان ئاراستە دەکات. بەو جۆرە کۆشینە رێگای سەربەخۆیی نزیک دە بێتەوەو کورد بە ئاڵاکەیەوە دەگاتە نەتەوەیەکگرتووەکان.