پێم وابێت ئەم دۆخە ئاڵۆزو پڕقەیرانەی كە ئێستا لە هەرێمی كوردستاندا هەیە هەمان ئەو سەردەمە بێت كە سەدەكانی ناوەڕاست پێیدا تێپەڕیوە،دەكرێت بڵێین دووبارە كردنەوەی مێژوو بێت!یانهەمان ئەو دۆخەبێت كە لە سەدەكانی ناوەڕاستداكۆمەڵگای فەرەنسی تێیپەڕاندوەئەو كۆمەڵگایەی كە لە ساڵی 1789 دا شۆڕشێكی بەرپا كرد لەپێناوی چەسپاندنی دادپەروەری كۆمەڵایەتی وجیاوازی چینایەتیلە پێناوی سنوردار كردنی دەسەڵاتەكانی پاشا،شۆڕش دژی ئەو غەدروستەمەی كەلە خەڵكی فەڕەنسا دەكرا دژینادادپەروەری دژ بەو دەسەڵاتەی كە باوەڕی وابوو پادشا نێردراوی خودایەو هەموو دەسەڵاتەكەی لە خوداوە پێی بەخشراوە !

ڕنگەهیچپاڵنەرێكدەرەكینەبێتهێندەیدادپەروەریكۆمەڵایەتیكاریگەریهەبێتلەسەرسایكۆلۆجیاكۆمەڵگاوەیەكێكەلەوچەمكەگرنگانەیزۆرترینباسیلەبارەیەوەكراوەلەهزریسیاسیولەزانستەكۆمەڵایەتیەكاندا،چونكەچەمكیدادپەروەریبنەمایەبۆدروستبونیكۆمڵگایەكیمەدەنیوسیستەمێكیسیاسیودیموكراتوەدروستبونیدەسەڵاتێكلەسەربنەمایحوكمیڕەشید.دەكرێتچەمكیدادپەروەرییەكەمهەنگاویڕاگوزەربێتلەسیستەمێكیتۆتالیتارەوەبۆسیستەمێكیدیموكراتلەكۆمەڵگایەكیدواكەوتووبۆكۆمەڵگایەكیمەدەنی.لەودەسەڵاتانەیكەوادادپەروەریتێداپراكتیزەدەكرێتدەبێتهاوسەنگیەكهەبێتلەنێوانچینەكانیكۆمەڵگاوەلەنێواندەسەڵاتداروبێدەسەڵاتداوەدەستنیشانكردنیهەمووئەوئەركو مافانەیكەدەكەونەئەستۆیتاكەكانیكۆمەڵگا،هەروەهاكێنئەوانەیبەرپرسیارن؟بەرپرسیارنلەچی؟وەسنوریدەسەڵاتەكانلەكوێدەستپێدەكات؟لەكوێكۆتاییاندێت؟
ئەو دەسەڵاتە سیاسیی كەئێستا لە كوردستانداحوكم دەكەن ڕنگە جیاوازیەكی ئەوتۆی نەبێت لەگەڵ سەدەكانی ڕابردو بە هەمان عەقل و هەمان بیركردنەوەی سەدەكانی ڕابردو سیاسەت دەكەن لە كوردستانسەرۆكەكان موقەدەس كراون هەروەكو چۆن پادشاكانی سەدەی ناوەڕاست پیرۆز بوون،لەو سەردەمەدا تەنها چینی خانەدانو كەسە نزیكەكانی پادشا بۆیان هەبوو سیاسەت بكەنپادشا هێزو  دەسەڵاتێكی رەهایان پێ بەخشرابوبە شێوەیەك كە َهیچ دەسەلاتێك دیكە نەیدەتوانی لێپرسینەوەی لەگەڵدا بكات یاخود ئەو پلەو پایەی كە هەیبوو مەحاڵ بو ڕادەستی كەسێكی دیكەی بكرایە چونكەپێیان وابوو ئەو دەسەڵاتەی كە هەیەتی لە خواوەندەوە پێی بەخشراوە .واتائەودەسەڵاتەیلەخواوەندەوەبێتنەدەستاودەستیپێدەكرێتنەجێگرەوەیدەبێتهەروەكو چۆنئەومۆدێلەسیاسیەیكەئێستالەهەرێمیكوردستاندابونیانهەیەمۆنۆپۆلیدەسەڵاتیانكردوەجگەلەخۆیانكەسیدیكەبۆینیەسیاسەتبكات،پێیان وایەئەودەسەڵاتەیكەهەیانەلەبنەماڵەوەبۆیانماوەتەوەكەسی دیكە مافی ئەوەی نیە ئەو دەسەڵاتە بگرێتە دەست هەرلەبەرئەمهۆیەشەپێیانوایەناكرێتدەستاودەستیپێبكرێت.ئەو شێوازی سیاسەتكرنەی ئێستا لە كوردستان هەیەمۆدێلی سیاسەتی بنەماڵەو خێڵە نەك حوكمی عەقڵ!ئوانەی كە بونەتە پاڵەوانی مێژووهەر ئەوانەنلە جێی ئێمە بیردەكەنەوە بڕیارلە ئایندە دەدەن !ئەوەی لێرەدا پەراوێز كراوە بونی نیە بڕیاری دەستە جەمعی و پێوەرەكانی دیموكراتیە.
لە ڕاستیدا لەم جۆرە سیستەمانە ئەو چینەی كە زۆرینەی كۆمەڵگا پێكدەهێنێت ئەو تاكانەن كە زۆرتری ئەركیان لە ئەستۆدایە لە بەرامبەردا كەمترین مافیان بۆ دەستەبەر دەكرێت ، هۆكاری ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ دوو خاڵی سەرەكی ،یەكەمیان نەبونی دەسەڵاتێكی بە ئینساف و عادل وادەكات سیستەمە سیاسیەكەی نەتوانێت دادپەروەری كۆمەڵایەتی فەراهەم بكات.خاڵی دووهەم  غیابی كۆمەڵگایەكی رێكخراو (منچم)وادەكات كۆمەڵگا پەراوێز بكرێت لە بەژداریكرنی بڕیارە سیاسیەكان ،یاخود پەرتەوازەبونو داواكاریەكانی خودی كەسی تاك لە كۆمەڵگای سیاسیداوادەكات ئەو ئامانجانەی كە دەبنە خێری گشتی بەرجەستە نەبن.
لە كۆتاییدا دەكرێت بڵێین ئەو قەیرانانەی كە لە ئێستادا لە هەرێمی كوردستانی بونی هەیە هیچی كەمتر نیە كۆمەڵە لەو قەیرانەی كە لە سەدەكانی ناوەڕاستدا بەرۆكی كۆمەڵگای فەڕەنسی گرتبوو .بەڵام ئەوەی جێگای پرسیار ئەوەیە ئایا ئەنجامی كۆتایی هەردوو سەردەمەكە هاوشێوەی یەك دەبن بە شۆڕش كۆتایی پێدێت؟یان دەسەڵاتی كوردی حەكیمانە جارەسەرێك بۆ قەیرانەكان دەدۆزێتەوە؟.