لە كوردستان جەژنی سەری ساڵ نزیك دەبێتەوە و خەڵك بە پەرۆشەوە چاوەرێی ئەو هەستی خۆشی و دڵشادی دەكەن كە دەبینرێتەوە لەلایەن كەسوكارو هاورێكانیان. بەڵام ئایا هەرگیز بیری بنجەكانی نەریتە سەریساڵەكانمان نەكردۆتەوە ئەوەی جێبەجێیان دەكەین لە كاتی سەریساڵ؟ ئایا چی دەدۆزینەوە پشتی نەریتە تازەو كۆنەكانی سەری ساڵ ئەوانەی لەسەر جادەكانمان و لەناو ماڵەكانمان دیارن؟ بۆ نموونە، لەنێوان مەسیحیە یەكانی عێراقدا نەریتەكەیان بەم شێوەیە دێت كە بە ماڵ ماڵ كۆدەبنەوە لە ئێوارەی )25(ی مانگی دووانزە. لەو كاتە، یەكێك لە منداڵەكان چیرۆكی لەدایكبوونی عیسای مەسیح دەخوێنێتەوە و هەموو ئەندامێكی تر گوێ دەگرن بە مۆمێكی داگیرساو لە دەستیان. دوای ئەمەش، ئاگری لەمۆمێکدا دادەگیرسێنن و هەموو كەسێك گۆرانی دەڵێنەوە. 

 


چەند جیاوازییەك لەگەڵ نەتەوە رۆژئاواكان:

 


داب و نەریتی سەریساڵ و كریسمس زۆر هەن كە لەلایەن ژمارەی وڵاتەكانی جیهانەوە پیادە بكرێن. لەوانەیە سەرچاوەی سەرسامی بۆ ئێمەی كورد لەوەدا بێت كە زۆربەی جار نەریتی سەریساڵ پێشووتر روو دەدەن لە وڵاتەكانی ئەوروپادا. بۆ نموونە، بابانوئێل لە پێنجی یان شەشی مانگی دووانزە دێتە لای منداڵانی ئەمریکاوە هەروەها سەرنج و سەرسامی لەوەدا دەدۆزینەوە كە زۆربەی داب و نەریتی سەریساڵ پەیوەندیی راستەوخۆیان ھەیە بە جەژنی  )لەدایكبوونی عیسای مەسیح کە چەند
سەدەیەك لەمەوپێش هاتنە ئاراوە.

 
داری كریسمس:

 
سنەوبەرە ڕازاوەكە بەشێكی گرنگی ڕازانەوەی جەژنی كریسمسە لە زۆربەی ماڵەكانی ئەمریكا و ئەوروپادا.
هەرچەندە نەریتی دێرین بوو لقەكانی سەوز دەهێنن


ناو ماڵیان، سنەوبەرە ڕازاوەكە یەكەمجار بوو بە نەریت لە سەدەی شانزەهەم لە وڵاتی ئەلمانیەدا لەلایەن )مارتن لوسەر(ەوە )بنیادنەری بزووتنەوەی چاكسازی لە كڵێسەكانی رۆژئاوا(. ئەو یەكەم كەس بوو سنەوبەرێك بە مۆم ڕازاندووەو هێنای بۆناو ماڵەكەی بۆ ئەوەی پیشانی بە منداڵەكانی بدات. ئێستا سنەوبەرەكان زۆرجار بە گلۆپی بچووك و پەتی رانگاورانگ و تۆپی شووشەی بچووك و نەستلە دەڕازێنرێنەوە.

 
بابانوئێل:

 
یەكەمجار لە سەدەی نۆزدەهەمدا، بیرۆكەی بابانوئێل بڵاو بووەوە لە وڵاتی ئەمریكا. ناوەكەی لە ئاوەدانكەرەوە هۆلاندیەكانەوە هاتووە ئەوەی نەریتی )سنتەكلاس(یان هەبوو. سنتەكلاس خۆی لە نەریتی كۆنی قەشەیەكی توركیاوە وەر گرتووە، ئەو قەشەیەش بەناوی )نیكۆلاوسی
پیرۆز( بوو و لەسەدەی چوارهەمی زاینی ژیابوو. 


لە سەردەمی مۆدێرن ناوەكەی لە پەرتووكێكی رۆمان هاتووە لە ساڵی )1809(دا – نووسەرەكەش واشنگتۆن ئێرڤین بوو. لە ساڵی )1863(دا، )سانتا كلۆس( بەناوبانگتر بوو بەهۆی شیعرێكەوە. لەم شیعرەدا بابانوئێل جلی سوور لەبەر دەكات، سەبیلێك دەكێشێت و گالیسكە بەفربنە لێ
دەخۆرێت ئەوەی بە ئەسكی كێوی رادەكێشرێت.

 
كارتی سەری ساڵ:

 
كارتی سەریساڵی دەستكرد لە ئینگلتەرەی ڤیكتۆریایی بڵاو بووەو زۆرجار دراون بە كەسوكاری خۆشەویست. یەكەمین كارتە سەریساڵ لەلایەن )بەرێز هەنری كۆل( ەوە دروستكراوە لە ساڵی )1840(دا، ئەویش یەكەمین پوولی بەریدی خستەڕوو. بەڵام پیاوێكی ئەمریكی )لویس پرانگ( داهێنەری كارتی سەریساڵی چاپكراو بوو. دوكانێكی چاپكردنی سەركەوتووی هەبوو و زنجیرەیەكی كارتی سەریساڵی بەناوبانگی بەرهەم هێنا. بە هەشتاكانی سەدەی نۆزدەهەم، ساڵانە زیاتر لە پێنج ملیۆن كارتی چاپ دەكرد.

 
دەربارەی چی ئاهەنگ دەگێرین؟

 
جەژنی باوەڕی )لەدایكبوونی  عیسای مەسیح( پێویستە بە جیا سەیر بكرێت لەو داب و نەریتە فۆلكلۆریەكان ئەوانەی لەم سێ چوار سەدەی رابڕدوو سەرهەڵداون. جەژنی كریسمس بەستراوە بە لەدایكبوونییەكی بەرجەستەو منداڵێكی ڕاستەقینە ئەوەی بانگكراوە ببێت بە هەرە پیرۆزترین و بەهێزترینرزگارکەری جیھان. لەدایكبوونی ئەم منداڵە لەگەڵ راگەیاندنی فریشتەیەک بۆ مرۆڤدا بوو كە رزگاركاری جیهان لەدایك بوو، ئەویش لەدایك بوو بۆ رزگاركردنی مرۆڤایەتی لە گوناهەكانیان لەبەردەم خودای گەورەدا! هەروەها هاتنی عیسای مەسیح لەگەڵ ئەوەشدا بوو كە كۆمەڵێ هێزی ئاسمان دەركەوتن و گۆرانییان دەووت شکۆمەندی بۆ خودا لە برزایی بۆ سەرزەویش ئاشتی بۆ ئەوانەی جێ رەزامەنی ئەون، دەربارەی ئاشتیی خودا و بەرەكەتییەكەی لەسەر ئەوانەی قبووڵی عیسای مەسیح دەكەن وەك رزگاركار وسەرگەورەی خۆیان.