بانکی ناوەندی عێراق رۆژی ٣ی شوبات پاکێجی یەکەم بۆ کۆنترۆڵکردنی دۆلار و رێگاگرتن لە بردنە دەرەوەی عێراق و هەروەها بەرزکردنەوەی بەهای دینار، پاکێجێکی بڵاوکردەوە کە ئەمە دەقەکەیەتی:
بانکی ناوەندی عێراق یەکەم پاکێجی ئاسانکاری بۆ دابینکردنی خواست لەسەر دۆلار دەردەکات، لە هەردوو دیوی پارەی کاش و حه‌واڵه و گواستنەوەی دەرەکی، بەم شێوەیەی خوارەوە:
١- بەرزکردنەوەی سەقفی فرۆشتنی کاش بۆ مەبەستی سەفەر بۆ (٧٠٠٠) دۆلار لە مانگێکدا (حەوت هەزار دۆلار لە مانگێکدا)، و فرۆشتنیان بە بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی که ته‌ممه‌نیان له (١٨ ساڵ زیاتره ).
٢- فرۆشتنی دۆلار بۆ مەبەستی گواستنەوە و حه‌واڵه‌ی کەسی لە ڕێگەی بریکاری کۆمپانیاکانی گواستنەوەی پارە ( وێستەرن یونیون و مۆنی گرام ) دەبێت بە نرخی فەرمی (١٤٧٠) دینار بۆ دۆلار، بانکی ناوەندی عێراق ده‌ست مایه وباڵانسی دۆلاری ئەم بریکارانە بە ڕێژەی فەرمی یەکدەخات.
٣- فراوانکردنی بازنەی ئەو مامەڵانەی کە ڕێگەیان پێدراوە بە دراوی بیانی دارایی بکرێن بۆ ئەوەی بریتی بن لە:
أ- هاوردەکردنی ئەو که‌لوپه‌ل و کاڵایانە کە بە شێوەیەکی یاسایی ڕێگەیان پێدراوە هاوردە بکرێن.
ب- کڕین و دابینکردنی خزمەتگوزارییە ڕێگەپێدراوەکانی یاساییه‌کان، لەوانەش خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوە و شه‌حن.
ج- پارەدارکردنی بەشی هاوردەکردنی گرێبەستی بەڵێندەران لەگەڵ وەزارەتەکانی دەوڵەت.
د- ئەو داواکاریانەی کە بانکی ناوەندی عێراق لە دامەزراوە فه‌رمیی و حکومییەکان و قەوارە خۆپاراستنەکانەوە بۆ پێداویستیەکانیان وەرگیراون کە تەرخانکردنیان بە دۆلار نییە لە چوارچێوەی بودجەی گشتی فیدراڵی دەوڵەتدا ، بە پشتگیریکردنی بەڵگەنامە فەرمییەکان کە پشتگیری ئەم داواکاریانە دەکەن.
هـ- بەرزکردنەوەی باڵانسی هەژماری لاوەکی بانکەکان و کۆمپانیاکانی پارەدانی ئەلیکترۆنی کە لەگەڵ (جی بی مۆرگان) بانک کراوەتەوە، کە ئەندامێتی گەورەی لەگەڵ کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانی کارتی (ڤیزا، ماستەر) هەیە.
و) بەرزکردنەوەی باڵانسی هەژمارە لاوەکییەکانی دامەزراوە داراییەکانی عێراق کە لەگەڵ سیتیبانک کراوەتەوە، کە ئەندامێتییەکی گەورەی هەیە لەگەڵ کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانی گواستنەوەی پارە ( وێستەرن یونیون، مۆنیگرام) بەمەبەستی یەکلاکردنەوەی پابەندبوونەکانی لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانە دوای پێشکەشکردنی بەیاننامەی پێویست.
ز- گواستنەوە بۆ مامەڵەی یاسایی بۆ کڕینی خانووبەرە لە دەرەوەی وڵات.
ح- چارەسەرکردنی نه‌خۆشی لە دەرەوەی وڵات، و گواستنەوەکە لە ئەکاونتی کڕیار یان یەکێک لە خزمەکانی پلەی یەکەم یان دووەم بێت بۆ حسابی نەخۆشخانەی دەرەوەی وڵات دوای پێشکەشکردنی ڕاپۆرتی پزیشکی لە نەخۆشخانەی پەیوەندیدار.
ت- خەرجکردنی کرێی خوێندن لە دەرەوەی وڵات، و گواستنەوەکە لە حسابی خوێندکار یان یەکێک لە خزمەکانی لە پلەی یەکەم یان دووەم دەبێت بۆ حسابی ئەو زانکۆیەی کە تێیدا دەخوێنێت یان بۆ حسابی قوتابی خۆی هه‌یه‌تی له زانکۆکه . دوای پێشکەشکردنی بەڵگەی تۆمارکردنی لە توێژینەوەکەدا کە لەلایەن هاوپێچی ڕۆشنبیری باڵوێزخانه‌ی عێراقی لە وڵاته بڕوانامەی پێدراوە.
ی- گواستنەوەی پەیوەندیدار بە وەبەرهێنانی بیانی لە عێراق.
ت- گواستنەوەی داهاتی فرۆشتنی ئەو پشکانەی لە ناوخۆی عێراق دابەش کراون بۆ عێراقی نیشتەجێی دەرەوەی وڵات یان بیانی (بەهای ئەسڵی لەگەڵ گەڕانەوەی ئەگەر هەبێت) لە ئەگەری فرۆشتنیان، بەمەرجێک پاڵپشتی لەلایەن بۆرسەی عێراقەوە دابین بکرێت.
ل) قەرەبووکردنەوە کە لەلایەن دەسەڵاتە فەرمییەکانی عێراقەوە بڕیاری لەسەر دەدرێت یان پەسەند کراوە بۆ بیانییەکان، یان بۆ عێراقییەکان کە لە دەرەوەی وڵات نیشتەجێن.
م) قازانجی خاوەن پشکەکان لە کۆمپانیا تۆمارکراوەکانی عێراق.
ن) بڕی داهاتی دارایی (فرۆشتنی خانووبەرە یان سەروەت و سامانی تر یان گەڕانەوەیان) لە عێراق بۆ عێراقییەکی نیشتەجێی دەرەوەی وڵات، بە مەرجێک گواستنەوەکە لە ئەکاونتەکەیەوە یان ئەژمێری بریکارەکەی لە ناوخۆی عێراقەوە بێت بۆ ئەکاونتەکەی یان ئەژمێری کۆمپانیاکەیان لە دەرەوەی وڵات بە تایبەتی.
و- پارەدانی شایستە پەیوەست بە بانکی و ئاسانکاری قەرز کە کڕیار پەیوەندی بە بانکەکانی دەرەوەی عێراقەوە کردووە.
4- فراوانکردن و ئاسانکاریکردنی ڕێکارەکانی گواستنەوەی دەرەکی بۆ پۆلەکانی خوارەوە، وەک قۆناغی یەکەم، بۆ ئەوەی دواتر پۆلەکانی تریش بەدوایدا بگەڕێن، ئەوانیش:
أ- هەموو جۆرەکانی کۆمپانیا کە لە بەشی تۆماری کۆمپانیاکان لە وەزارەتی بازرگانی فیدراڵی تۆمارکراون.
ب- ئەو پڕۆژانەی لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی گەشەپێدانی پیشەسازی لە وەزارەتی پیشەسازی و کانزاکانی فیدراڵی تۆمارکراون.
ج- کۆمپانیا سادەکان کە بەپێی پێویست لەلایەن ژوورەکانی بازرگانییەوە دامەزراون (بەپێی گرێبەستی دامەزراندنی کە لەلایەن نوتەری گشتیەوە بڕوانامەدار کراوە) بە بڕی (٢٠٠،٠٠٠) دۆلار زیاتر نەبێت (دوو سەد هەزار دۆلار لە مانگێکدا).
د- لقی کۆمپانیا بیانییەکان کە لە بەشی تۆماری کۆمپانیاکان لە وەزارەتی بازرگانی فیدراڵی تۆمارکراون.
هـ- پڕۆژەی وەبەرهێنان بە هەموو جۆرەکانیەوە کە لەلایەن کۆمیسیۆنی وەبەرهێنانەوە مۆڵەتیان پێدراوە.
و) پڕۆژەی کشتوکاڵی و ئاژەڵیی کە مۆڵەتی وەزارەتی سامانی ئاژەڵ، بەشی وەبەرهێنانی کشتوکاڵی، یان بەشی ڤێتێرنەری لە وەزارەتی کشتوکاڵی فیدراڵی مۆڵەتیان پێدراوە.
ز- فەرمانگە زانستییەکان کە بەپێی پێویست مۆڵەتیان لەلایەن سەندیکای دەرمانسازەکانەوە هەیە.
ح- دابەشکەرانی کارگە نێودەوڵەتییەکان کە جێگیرکراون بۆ دامەزراو لەو کارگانە بۆ مەبەستی کارکردن لە عێراق، هەروەها ئەو بریکارانەی کە دامەزراندنەکەیان لەلایەن دابەشکەرەوە پەسەندکراوە بۆ کارکردن لە بازاڕی عێراق و کە بەپێی پێویست مۆڵەتی کارکردنیان لە عێراقدا هەیە.
ت- بریکاری کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان کە بەپێی یاسای دەزگای بازرگانی کە کارپێکراوە تۆمارکراون.
ی- ھەموو جۆرە کۆمپانیا و کارگە و تاقیگە و پرۆژەیەک کە مۆڵەتیان پێدراوە لە ھەرێمی کوردستانی عێراق دوای پێشکەشکردنی بەڵگەی دامەزراندنی یان مۆڵەتدان لە لایەنە کەرتییە پەیوەندیدارەکانەوە، بە وەرگێڕانی یاسایی وەرگێڕدراون بۆ سەر زمانی عەرەبی.
٥-بانکی ناوەندی پابەندە بە داپۆشینی سەرجەم داواکارییەکانی دۆلار بە پارە و حەواڵەی دەرەکی بۆ هەموو مەبەستە شەرعیەکان. بەم شێوەیە هەر فرۆشتنێک بە نرخێکی زیاتر لە نرخی فەرمی دەبێتە کردەوەیەک کە ئامانج لێی گەمژانە یان بۆ داپۆشینی چالاکییە نایاساییەکان بێت و بانکی ناوەندی عێراق پابەندە بە قەرەبووکردنەوەی ئەو بڕە جیاوازییەی کە لە نرخە فەرمییە دامەزراوەکە زیاتر بێت بۆ سودمەندان (هاوردەکاران). ، و ئەم جیاوازییە لە حسابی بانکی سەرپێچیکار لەگەڵ ئێمە دەبڕدرێت.
٦-پاکێجێکی تری گرنگ بەم نزیکانە دەردەچێت بۆ گەیشتن بە سەقامگیری نرخی ئاڵوگۆڕ و ئاستی گشتی نرخەکان.
٧- بانکی ناوەندی عێراق سەرقاڵی دیراسەکردنی پێشنیار و سیناریۆی جۆراوجۆری پەیوەست بە نرخی فەرمی ئاڵوگۆڕی دراون.
راگه‌یاندنی بانکی ناوه‌ندی عێراق
3 شوباتی 2023