ئەمرۆ مەكتەبی سیاسی یەكێتی سەبارەت بە بارودۆخی ئێستای هەرێم كۆبوونەوە‌و پاش كۆتایی كۆبوونەوەكەش راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە.          


راگەیەندراوی كۆبونەوەی مەكتەبی سیاسی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لەسەر  سیاسەتی یەكێتی لەم بارودۆخەدا
گەلی كۆڵنەدەری كوردستان !

قەیرانی دارایی فشاری خراپی لەسەر بودجەو موچەو بازاڕو پرۆژەكان هەیە، بەڵام زۆرینەی گەلەكەمان لە پشتیوانی هێزی پێشمەرگەو كەسوكاری شەهیدان، لەبەرامبەر داعشە فاشیەكاندا، درێغیان نەكردووە. باشترین بەڵگەش، بەوپەڕی وەفاداریەوە، بەڕێكردنی شەهیدانە بەرەو ژیانی نەمریی، لەلایەن جەماوەری شارو دێهاتەكانەوە. هاوكاری نیشتمانپەروەرەكانی كوردستانیش، بۆ كەسوكاری شەهیدان، هەروەها بەتەنگەوەچونی شەڕگەكانی بەرەنگاری، لەلایەن جەماوەرەوە، بەڵگەیەكی دیكەی هەستی كوردایەتی هاوچەرخە. پەرەسەندنی ئەزمونە دیموكراسیەكەی كوردستانیش گەیشتۆتە رادەیەك، فەرمانبەرانی كوردستان، بەئارامی داكۆكی لە مافە مەدەنیەكانیان دەكەن. ئەم چەشنە خەباتە مەدەنییە، نەك هەر رەوایە، هەقیشوایە حكومەت بۆ چارەسەركردنی موچە، هەنگاوی خێرا بنێ‌، بەڵكو مایەی دڵخۆشی دیموكراسیشە.

لەم هەلومەرجە جیهانیی‌و ناوچەیی‌و ناوخۆییەدا. مەكتەبی سیاسی، بەسەرپەرشتی كۆسرەت رەسول عەلی، جێگری سكرتێری گشتی، كۆبونەوەی كردو ئەرك‌و روداوەكانی لێكدایەوە. سەرەنجام ئەم بڕیارانە پەسەند كران:

یەكەم: دۆخی سیاسی

دۆخی سیاسی كوردستان، لەعێراق‌و كوردستان‌و ناوچەكە، سەرلەنوێ‌ هەڵوێستەو هەڵسەنگاندنی دەوێ‌، سەبارەت بەوەی وڵاتە گەورەكانی جیهان، لەسوریاو عێراق‌و بەشەكانی كوردستاندا، بەرامبەر داعش‌و داڕشتنەوەی سیاسەتی ناوچەكە، كاریگەری راستەوخۆیان هەیە. پەرلەمان‌و حكومەت‌و هێزە سیاسیەكانی سەرانسەری كوردستان، پێویستە لەساڵانی رابوردوو، زیاتر وریای دۆخەكەو لەبەرامبەر ئەگەرە سیاسی‌و عەسكەریەكانیشدا، بڕیارو بەرنامەی دەستەبەركردنی مافە دیموكراسیەكانی كوردستان، بكەنە خەمی سەرەكی خەبات. نەك قوڵكردنی ناكۆكییە لاوەكیەكان. یەكێتیی، بە هەستی بەپرسیارێتی، دۆخەكە لەبەرچاودەگرێ‌‌و تێدەكۆشێ‌ كەوا:

لەسەر ئاستی عێراق؛ كێشەی نێوان هەرێم  و بەغدا، لەڕووی سیاسی‌و ئابوریەوە، لەرێگای دیالۆگ‌و دیاریكردنی وردتری ئەرك‌و مافەكان، چارەسەر بكرێ‌. بە كێشەی چارەسەرنەكراوی نەوتیشەوە.

لەسەر ئاستی جیهان‌و ناوچەكەش، هاوسەنگی سیاسەتی حكومەتی كوردستان‌و هێزە سیاسیەكان، لەبەرامبەر جەمسەرە گەورەكانی جیهانی‌و ئیقلیمی، بەئەركێكی چارەنوسساز دەزانین. دیارە، هەرلایەك پارێزەری دیموكراسی‌و پشتیوانی مافە سیاسیەكانی گەلەكەشمان بكات، جگەلەوەی مایەی پێزانینی گەلەكەمانە، لەهەمانكاتدا، راستكردنەوەی ئەو هەڵە ستراتیژیانەیە، كە لەدوای پەیمانی سایكس پێكۆوە، سەپێندراوەتە سەر نەتەوەكەمان.

دووەم: هەلومەرجی كوردستان

بەشەكانی كوردستان، بەتایبەتی باشوری كوردستان، لەهەلومەرجێكی چارەنوسساز، لەهەمانكاتدا، ئاڵۆزو هەستیاردان.

- باكوری كوردستان؛ خەباتی مەدەنی‌و پەرلەمانی‌و بەرەنگاری عەسكەرییان، گەیشتۆتە ئاستێك، دوژمنانی دیموكراسی، تەنانەت چاویان بە خۆپیشاندانی مەدەنی‌و پروپاگەندەی هەڵبژاردنیش هەڵنایەت، لەناو خۆپیشاندانێكدا، دوو خۆكوژی كۆنەپەرست، خۆیان تەقاندەوەو بونەتە مایەی شەهدبونی (95) ئازادیخوازو برینداركردنی زیاتر لە (180) چالاكەوانی هەدەپەو هێزە دیموكراتخوازەكانی سەرانسەری توركیا. بەتوندی دژی ئەم تاوانە قێزەوەنەین‌و داوای دۆزینەوەی بڕیاردەرانی تاوانەكەین‌و بەتوندترین سزای یاساییش بگەیەندرێن.

- رۆژئاوای كوردستان؛ دوای (4) ساڵ لە خەباتی قارەمانانەی یەپەگەو یەپەژە، هەروەها خەباتی سێ‌ چارەكە سەدەی گەلەكەمان، بەشی زۆری كوردستان ئازادو دەسەڵاتی خۆسەریش، لەدەڤەرە ئازادكراوەكانیدا، راگەیاندراوە، ئەم سەركەوتنانە، سەنگێكی گەورەی بۆ رۆژئاوای كوردستان، لەسەر ئاستی نێونەتەوەیی‌و ناوچەیی پەیداكردووە. یەكێتی، وەكو هەمیشە، پشتیوانی سەركەوتنەكان‌و ئەزمونە تازە دامەزراوەكەی رۆژئاوایە. بەڵام لەهەمانكاتدا، پێی باشە دوو ئەركی گرنگ باشتر رەچاو بكەن:

1- كرانەوەی دیموكراسی زیاترو دۆزینەوەی رێگاكانی چارەسەركردنی سیاسی گونجاوتر، لەنێو لایەنە سیاسیەكاندا. ئەم ئەركەش، ئەگەر لە پلەی یەكەمدا، رووبەڕوی پەیەدە بێتەوە، لەهەمان پلەدا، رووبەڕووی هێزە سیاسییە راستەقینەكانی دیكەی رۆژئاواش دەبێتەوە، كە دوور لە كارو كاردانەوە، سەربەخۆ، بڕیاری چارەسەری گونجاو بدەن.

2- كێشەی ئابوری لە رۆژئاوادا، تەنگی بە خەڵك هەڵچنیووە. بۆیە ئەركێكی هەنوكەیی كانتۆنەكانە، بەهاوكاری تەواوی لایەنە سیاسیەكانی رۆژئاوا، بەتایبەتی حكومەتی هەرێم لە باشوری كوردستاندا، سنوری بازرگانی بەتەواوەتی بكاتەوە، كانتۆنەكانیش پرۆژەی ستراتیژییان بۆ باشكردنی ژێرخانی ئابوری‌و بوژانەوەی گوزەرانی گەلەكەمان، هەبێ‌.

- باشوری كوردستان؛ لە چارەكە سەدەی رابوردودا، سەرەڕای ناكۆكی‌و تەنگوچەڵەمەكان، ئەزمونە دیموكراسیەكەی پێشكەوتوەو سەركەوتووە. بەڵام لەم قۆناغە گوزەرەی دیموكراسیدا، ناوبەناو كێشەی سیاسی‌و، تەنگوچەڵەمەی ئابوری‌و، ململانێی ناوخۆیی، روبەڕوی بۆتەوەو دەبێتەوە.

كێشەو قەیرانەكانی رابوردوو، بە رێگەی جۆراوجۆر چارەسەركراون. بەڵام ئێستا قەیرانی ئابوری‌و ئەمنی‌و سیاسی عێراق، بەسەر باشوری كودستانیشدا روخاوە. ئەو هەڵە ئابورییانەی لە كابینەكانی كوردستاندا كەڵەكە بون‌و نەبونی دەستبەر لە دروستكردنی ژێرخانی ئابوری‌و پرۆژەی نەوت‌و بازاڕی ئازادو بەروبومی كشتوكاڵەوە، سەرەنجام دۆخی ئابوری كوردستان، بۆ ساڵێك دەچێ‌ دوچاری قەیرانی خنكێنەر بووە. ئەمەش رەنگی جۆراوجۆری سیاسی‌و ئابوری‌و كۆمەڵایەتی داوەتەوە:

- حكومەتی بنكە فراوان، خزێنراوەتە بنبەست.

- پەرلەمانی كوردستان، پەك دەخرێ‌.

- گوزەران‌و بژێوی خەڵك، دوچاری تەنگژەی نالەبار كراوە.

- چارەسەری یاسایی‌و، سازانی سیاسی سەرۆكایەتی هەرێم؛ یەكاڵای ئەركە دەستوری‌و سیاسیەكانی قۆناغەكە، نەكراوون. بەتایبەتی، كێشەی سەرۆكایەتی هەرێم، لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە، لە دانوستانەكاندا، دەستپیشخەریەكی شیاویان بۆ سازان پێشكەش نەكردووە.

 

كۆی ئەو كێشەو ناكۆكی‌و قەیرانە ئابوریانە، دۆخێكی نەخوازراویان بۆ پەرلەمان‌و حكومەت‌و هێزە سیاسیەكانی كوردستان، هێناوەتەپێشەوە، لەپێشەوەدا، ناڕەزایی فەرمانبەرو كرێكارو مامۆستایانی كوردستانە، كە موچەی (3-4) مانگیان لای حكومەت كەڵەكە بووە. ئەمەش بۆتە مایەی پەرەسەندنی خەباتی (پیشەیی- مەدەنی) موچەخۆران تێكڕا.

یەكێتی.. بێ چەندو چۆن پشتیوانی ئەم ناڕەزاییە مەدەنییەو دابینكردنی موچەی خەڵكە. بەردەوامیش تێكۆشیووە كە حكومەتی كوردستان، چارەسەری قەیرانەكە بكات. لەمەودواش، پەر‌وشی چارەسەری قەیرانەكەو بەدیهێنانی داخوازیەكانی خەڵك دەبین. لەم پێناوەشدا، یەكێتی بڕوای وایە كە:

- شەرعیەتی پەرلەمانی كوردستان، بپارێزرێ‌‌و بە كێشەی سیاسی حزبەكان، بارگاوی نەكرێ‌.

- حكومەتی كوردستان، بەم پێكهاتەیەی ئیستا، تەنگوچەڵەمەكانی چارەسەر بكرێ‌‌و هەتا تەواوكردنی خولی ئێستای پەرلەمان، تەنگوچەڵەمەكان زاڵ نەكرێنە سەر ئەركە هاوبەشەكان.

- سەنگەرەكانی بەرەنگاری؛ پێشمەرگە، سەرەڕای كێشە سیاسیەكان‌و تەنگوچەڵەمە ئابوریەكان‌و بێموچەیی هێزەكانی پێشمەرگە، بەوپەڕی قارەمانێتی‌و خۆبەختكردنەوە، كوردستان‌و ئازادی‌و سەروماڵی خەڵكی پاراستووە. سەركەوتن دوای سەركەوتنیش بەدیدێنێ‌. كەركوك‌و خانەقین‌و مەخمورو خازر، دورخراونەتەوە لە مەترسی؛ ئومێدمان بە قارەمانێتی پێشمەرگەو پشتیوانی نێودەوڵەتی زۆرە، كە شەنگال‌و ناوچەكانی دیكەی كوردستانیش، بەم نزیكانە رزگار بكرێ‌.

یەكێتی، لە دامەزراندنیەوە، لەگەڵ پێشمەرگە لێك جیا نەبوەو نابێ‌. بۆیە، وەكو هەمیشە، تەواوی توانای خۆی بۆ پشتیوانیكردن‌و، گیانبەختكردن‌و، چارەسەركردنی گیروگرفتەكانی پێشمەرگە، دەخاتە كار. داواش لە گەلەكەمان‌و هێزە سیاسیەكان دەكەین، بەردەوام پشتیوانی پێشمەرگە بن. سوپاسی بێپایانی وڵاتانی هاوپەیمانان‌و ئیقلیمیش دەكەین، كە لە شەڕی تەفروتوناكردنی داعشەكاندا، پشتیوانی پێشمەرگەو گەلەكەمانن.

جەماوەری كوردستان !

ئێستا كە گەلەكەمان، بەم قۆناغە دژوارەدا، تێدەپەڕێ‌. یەكێتی جەخت دەكاتەوە كە:

تەنها لەچوارچێوەی پرۆژە پێشكەشكراوەكەی چوارقۆڵیەكەدا، پابەندی بڕیارە هاوبەشەكانە لەگەڵ سێ‌ لایەنە تێكۆشەرەكەی (بزوتنەوەی گۆڕان، كۆمەڵ‌و یەكگرتوو) داكۆكیش دەكەین لەسەر بەدیهێنانی ئامانجی هاوبەشمان لە پرۆژە هاوبەشەكەماندا.

لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستانیشدا، سەرەڕای ئەوەی خوێندنەوەمان بۆ قۆناغەكەو هەلومەرجەكەو روداوەكان، ناكۆك‌و جیاوازە، بەڵام پەرۆشیشین، لەرێگەی دیالۆگی بەرپرسیارانەوە، گرفتەكان لەبەرژەوەندی گەلەكەمان‌و پێشخستنی دیموكراسی‌و، چارەسەری كێشەی سیاسی هێزە سیاسیەكانی كوردستان، تێكڕا یەكاڵابكەینەوە. هەتا پێكەوە، هەموو لایەنەكان بتوانین هەلی ئەگەرە سیاسیەكانی لەمەودوا بۆ سەركەوتنی ستراتیژی نەتەوەكەمان، بقۆزینەوە.

لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕانیش، لەچوارچێوەی سیاسەتی بڕیارلێدراوی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی، درێژە بە گفتوگۆ دەدەین لەپێناوی رێكەوتنی سیاسی دوولایەنە.

بێگومان، رێزو سەنگی سیاسی، هەموو لایەنەكانی تری كوردستان، لای یەكێتی، دیارەو دیاردەی حكومەتی فرەلایەنەو فرەیی ناو پەرلەمانیش، بەجوانترین دیاردەی دیموكراسی دەزانین.

لەكۆتاییشدا، ئومێدەوارین، لەم قۆناغەدا، كێشەی سەرۆكایەتی هەرێم، لەسەر بنەمای دڵنیایی یاسایی‌و سازانی سیاسی، كۆتایی پێبهێنین. هەموو لایەكیش پێكەوە، لە ئەرك‌و مافەكانمان وردتر بینەوەو بەشداری چارەسەری كێشەو ململانێكان بین. تەنها بەم رێگە تەندروستەش، دەتوانین رێ لە پیلانگێڕانی دەوروبەرمان بگرین‌و بیانوش نەدرێتە دەست، هەتا توێژێكی هەڵچوو، یاسا پێشێل بكەن‌و بكەونە گێژاوی ئاژاوەگێڕی. كە بێگومان، حكومەتی كوردستان‌و وەزارەتی ناوخۆ، بە پشتیوانی تەواوی هێزی پێشمەرگە، ئەركیانە داوودەزگاو بارەگاكان بپارێزن‌و یاسا پێشێل نەكرێ‌. بەدڵنیاییەوە، ئەو لایەنەنانەی وەكو ئاگری بن كا، هاندەری لاوان‌و هەرزەكارانی بێئەزمونن، بۆ هەڵكوتانە سەر بارەگای لایەنەكان‌و داگرتنی ئاڵاكان، بەشدارن لەم كارە گێڕەشێوێنییە، ئۆباڵێكی گەورە دەگرنەئەستۆ، لەبەرامبەر گەل‌و یاساو مێژوودا، دوچاری لێپێچینەوەی ویژدانی‌و  یاسایش دەبن. هەر ئەم سیاسەتە نەخوازراوەشە، بۆتە مایەی چەندین قوربانی‌و برینداربونی دەیان هاوڵاتی.. قوربانیەكان تیكڕا بە شەهیدی خۆمان دەزانین‌و ئومێدی چاكبونەوەش بۆ بریندارەكان دەخوازین.

هیچ لایەك، بەم رەفتارە ناشایستانە، ئاشكراو نهێنی، ناتوانێ‌ لافی دیموكراسی‌و كوردایەتی، بەرامبەر یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لێبدات. هەتا هەڵچونی تاقمێك بقۆزرێتەوە بۆ توندوتیژی. یەكێتی، پێشەنگی كوردایەتی‌و داهێنەری دیموكراسییە، لە باشوری كوردستاندا. قەڵای كوردایەتیشە بۆ بەشەكانی دیكەی كوردستان. بۆئەوەی روداوی خراپتریش رونەدات، داوا لە هەموو لایەك دەكەین، ئارام ئارام داوای مافەكان بكەن. دوركەونەوە لە توندوتیژی، ئەركە شارستانیەكان ناكرێ‌ بكرێتە پێخۆری توڕەیی.

 

- سەركەوێ‌ خەباتی مەدەنی.

- نەمریی بۆ شەهیدان.

- بژی هێزی پێشمەرگە.

مەكتەبی سیاسی

یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان

11/10/2015