ئەوەی لە كوردستانی باكور لەلایەن سوپای توركیاوە بەڕێوە دەبرێت، پەیڕەوكردنی سیاسەتی سوتماككردنی كوردستانە. دەستپێكی قۆناغێكی تری قەتڵا و عامی كوردە، سەرەتایەكە بۆ جینۆسایدێكی تر هاوشێوەی كوشت و بڕی ئەرمەنەكان لە سەد ساڵی رابردوو.
هێشتا دەستپێكی تاوانەكەیەو دەكرێت بەری پێبگیرێت، بەڵام پێدەچێ دەسەڵاتدارنی تورك مەستی سەركەوتنەكانیان بن لە هەڵبژاردن و هەندێ پێشڕەوی سوپا لەناوچەكانی جزیرە و سلۆپی، جیهانی رۆژئاواش سەرقاڵی هەڵسەنگاندنی گەڕانەوەن بۆ دۆخی دوو جەمسەریی و بەدوای پاراستنی بەرژەوەندیی و باڵانسی هێزی خۆیانەوەن.
توركیاش دركی بە بێ دەنگی جیهان كردووە، بۆیە پرۆسەی ئاشتی بە تانك و تۆپەكانی سپارد، وا دەزانێت دەتوانێت كێشەی كورد لە رێگەی قەدەغەكردنی هاتووچۆ و تەلبەندكردنی شارەكانەوە چارەسەر بكات. وەك ئەوەی سەدام لە قۆناغەكانی سەرەتای پاكتاوی رەگەزی و پرۆسەی ئەنفالدا كردی.
ئێستا سەرباری ئەوەی بەهۆی داهێنان و پێشكەوتنی ئامرازەكانی گەیاندن و تەكنەلۆجیاوە، جیهان بووەتە گوندێكی شوشەیی، بەڵام هاوشێوەی سەردەمی بێكەسی كورد لە كۆمەڵكوژیەكانی دەرسیم و ئارارات و ئەنفال، ئەم تاوانانەی ئەمڕۆی توركیا ئەنجام ئەدرێت، تەنها جیاوازیان ئەوەیە ئەگەر تاوانەكانی تر لە پەراوێزی جەنگ وهەوڵدرابێت ئاسەوارەكانیان بشاردرێتەوە، ئەوەی ئێستای توركیا بەبەرچاوی جیهانەوە ئەنجام ئەدرێ.
تەكنەلۆژیای گەیاندن وجیهانگیری و بە شوشەیی بوونی گەردوون، هیچ سنورێكیان بۆ تاوانكاری دەسەڵاتە فاشیست و دیكتاتۆرەكان دانەناوە، بەشی ئەوە كاردانەوەی نێوودەوڵەتی و زلهێزەكانی لێنەكوتۆتەوە كە بەر بە خوێن رشتنی ژن و مناڵێكی كورد رابگرێت. بۆیە نابێت كورد چاوەڕێی هەڵوێستی مرۆیانەی جیهان بكات و بە ئومێدی سۆز و بەزەیی رۆژئاواوە، كورد بە قەدەری جینۆسایدێكی تر بسپێرێت.
ئەمڕۆ میللەتی ئێمە بە نواندنی قارەمانێتی لە شەڕی تیرۆر، بە گیانفیدایی پێشمەرگەو شەڕڤان و گەریلا، خۆمان لە دڕندەترین گروپی تیرۆریستی پاراستووە، ئەگەر پێكەوە تواناكانمان یەك بخەین دەتوانین چاوەڕێی هەڵوێست و سۆزو بەزەیی جیهان نەبین و خۆمان سنور بۆ دوژمنەكانمان دابنێین. بەر لەوەی چاوەڕێی هەڵوێست لە كەس بكەین، دەبێت هەرێمی كوردستانیش هەڵوێستی توندی هەبێت بۆ سنوردانان لە كۆمەڵكوژی خوشك و براكانمان لە باكور.
تەماشاكەن لە هەموو لایەكی جیهانەوە توندڕەوەكان بۆ پاڵپشتی لە یەكتر هەر جارەی روو دەكەنە سوچێكی ئەم زەمینە، بۆ ئەشێ هەرچی گروپی تیرۆریستی هەیە بۆ پشتیوانی داعش بۆ شەڕێكی دڕندانەی ناڕەواو مرۆڤكوژی روو بكەنە عیراق و سوریا، بۆ گونجاوە جیهانی ئیسلامی گەورەترین هاوپەیمانێتی بۆ پاراستنی بەرژەوەندی خۆیان دروست بكەن، بۆچی نابێت كورد بەرگری لەیەكتر بكەین؟
دەبێ لەمەودوا رۆحی نەتەوەیی و پێكەوەیی بكەین بەسەرچاوی هێز و بەپشت بەستن بەو توانا خۆماڵیە بەرەو ئامانجەكانمان هەنگاو بنێین. ئەگەر ستراتیژێكی دروست داڕێژین و بە پلان و نەخشە لە هەموو ئاستەكاندا كاری لەسەر بكەین، كورد دەبێتە خاوەن پێگەو هێزێكی گەورە، كە پێویستی بە پشتیوانی كەس نەبێت.
لە ئاستی دەرەوە كورد بەهۆی سیاسەتەی داگیركەران و دوژمنەكانییەوە پەرتەوازەی هەوو وڵاتانی دونیا بووە، ئەگەر بمانەوێ ببینە سەرچاوەی كێشەو گرفت، كورد دەتوانێ ئارامی و ئاسایشی هەموو جیهان تێك بدات، كە پێویستە هەندێ جار ئێمەش سەرچاوەی كێشەبین. ئێستا بۆ بەرەنگاربوونەوەی توركیا دەكرێت سود لە دروستكردنی پشێویەكی نێوودەوڵەتی وەرگرین وەك كارتی فشار بۆ رێگری لە كوشت و بڕی میللەتەكەمان لە باكور.
لە ئاستی ناوخۆش رێگەی جۆراوجۆر زۆرن بەكاریان بەرین بۆ بەئاگاهێنانەوەی دەسەلاتدارانی تورك. كە لە هەموویان گرنگتر ئەوەیە (شەڕی باكور، ببەنە توركستانەوە) شەڕەكە بگوێزینەوە نێوو ماڵەكەی ئەوان. چونكە ئێستا بە مەبەست شەڕ هێنراوەتە ناو ماڵی كوردانەوە، ئامانج لێی دەربەدەری و كاولكاریی شارەكانی كوردستانە وەك هەمان ئەو ستراتیژەی بەرانبەر بە شارە سونیەكانی عیراق و سوریا كرا. ناكرێ تەنها مناڵی كورد لە دەنگی تۆپ لە خەو بێداربێتەوە، نابێت تەنها شارە كوردیەكان بكرێنە ناوچەی قەدەغەكراو، تەنها دێهاتی كورد بسوتێ و ژن و مناڵی كورد بە بارمتە بكەونە دەستی سوپاوە. كورد لەگەڵا چارەسەری كێشەكەی نەبووە بە ڕێگەی سەربازی، هەر بۆیە دە ساڵە چەكەكانی بێدەنگ كردووە و چاوی بڕیووەتە پرۆسەی ئاشتی، بەڵام كە شەڕ كەوتە ووڵاتەوە، دەبێ هەموو لایەك هەست بەكاولكاریەكانی بكەن.
پێویستە هەنگاوی یەكەم دورخستنەوەی ئاگری شەڕەكەبێت لەناو ماڵی كوردی و گواستنەوەی بۆ ناوەوەی توركیا، بۆ ئەوەی توركەكانیش لە ئازاری ئەو جەنگە بگەن، با خانوو ماڵی ئەوانیش بسوتێ و بزانن ماڵا سوتان چەند ناخۆشە، با جەرگی دایكانی ئەوانیش بقرچێ بۆ مناڵی ساوای ناو بێشكە. تەنها بەكاردانەوەی هاوشێوە دەتوانرێت سنورێك بۆ جەنگ دابنرێت و رای گشتی بۆ ئاشتی و پێكەوەژیان دروست بكرێت. كورد دەبێت ئەمجارە ئەو رێگەیە تاقی بكاتەوە.
بەكاربردنی ئەو ملیۆنان كوردەی لە چوارچێوەی سیاسەتی دەسەڵاتدارەكانی توركیا بۆ ناوچە توركیەكان راگوێزرابوون، خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی لە ئەستەنبوڵا و ئەنكەرە ئەنجام بدرێت و پەكەكە بەشێك لە هێزەكانی بەرێتەوە قوڵایی توركیا كە پێشتر لە چوارچێوەی پرۆسەی ئاشتی كشاندبووونیەوە، لەوێ شەڕ بەرپا بكات.
تەنها بە گواستنەوەی ناسەقامگیری و پشێوی بۆ ماڵی توركەكان، دەتوانرێت رێگری لە شەڕ بكرێت، بەو رێگەیە یان سنوری یەكجاری بۆ كوشتار دادەنرێت و هەردولا دەتوانن پێكەوە بە ئاشتی بژین، یان توركیا دابەش دەبێت و ئەوكات هەركەس لەماڵی خۆی وەك دوو دراوسێ پێكەوە دەژین.