حەشدی شەعبی چی دەكات لە سنوور؟

عارف قوربانی
لە سەروبەندی رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەردا زانیاریی ئەوە هەبوو كە هێزێكی زۆری حەشدی شەعبی بەناو خاكی ئێراندا چوونەتە ناوچەكانی (حاجی ئۆمەران) و پلانیان وابوو لەگەڵ ئەو پەلامارانەی لە كەركووك و پردێ‌ و دەشتی نەینەوا، ئەم هێزەش لە پشتەوە بێنە ناو خاكی هەرێمی كوردستانەوە. بەڵام وەك دەگوترێت جەواد زەریف ئاگایینامەی داوەتە سەرانی ئێران، كە ئەوە ئێران رووبەڕووی دۆخێكی مەترسیدار دەكاتەوە، بەو هۆیەوە رێگە لەوە گیرا حەشد لە پشتەوە پەلاماری كوردستان بدەن.

سەرباری ئەوەی دوای لێكەوتەكانی ئەو رووداوە هەرێمی كوردستان و بەغدا لاپەڕەیەكی تازەیان لەنێوان خۆیاندا هەڵداوەتەوە و جۆرێك لە لێكگەیشتن و هەماهەنگی لە نێوانیان هەیە، بەڵام پێناچێت هێشتا ئەو مەترسیە كۆتایی هاتبێت؟ یان دروستتر ئەوەیە بگوترێت پێناچێت عەقڵیەتی شیعی دەستبەرداری ئەو ئامانجە بووبێت. ئەمەش بە دەلیلی ئەوەی نەك هەر ئەو هێزەیان نەكشاندەوە كە لە سەروبەندی ئەو رووداوانەدا ناردبوویانە حاجی ئۆمەران، بەڵكوو ئێستاش لە چەند ناوچەیەكی سنووریی لە نزیك (نەغەدە و شنۆ و بانە و مەریوان تا نزیك سەرپێلی زەهاو) بنكە و بارەگایان هەیە. تەنانەت رۆژانە شانبەشانی سوپای پاسداران لەو ئۆپەراسیۆنانە بەشدار دەبن كە بۆ كوشتنی كۆڵبەرانی كورد دەكرێن و لە میدیای كوردی و جیهانیدا زۆر بە ئاسایی باس لە ژمارەی كوژراوانی كۆڵبەرە كوردەكان دەكرێت بە گوللەی حەشد و سوپای پاسداران، بێ‌ ئەوەی كەس ئەو پرسیارە بكات كە حەشدی شەعبی چی دەكات لە سنوور؟

هیچ گومانێك لەوەدا نییە كە حەشد بەشێكە لە مەنزومەی سەربازیی جیهانی ئیسلامیی شیعە لە ناوچەكەدا، هەرچەندە ئەگەر بە تەكنەلۆجیای سەربازیی ئەمریكیش پڕچەك كرابن، بەڵام بە عەقیدەی سەربازیی ئێرانی پەروەردەكراون. بۆیە چاوەڕوانكراوە ئەم هێزە لە خزمەتی ستراتیژی ئێراندا بێت. لە چەند ساڵی شەڕی داعش و لە ململانێ‌ ناوخۆییەكانی سووریادا بەڕوونی ئەوە دەركەوت كە حەشدی شەعبی عێراقی لە زۆر ناوچەی سووریا شانبەشانی راوێژكارە ئێرانییەكان شەڕیان بۆ مانەوەی ئەسەد و پارێزگاری لە بەرژەوەندییەكانی ئێران كردووە. تەنانەت لە قووڵبوونەوەی ناكۆكیی نێوان ئەمریكا و ئێراندا، بەشێك لە سەركردەكانی ئەم هێزە وابەستەیی خۆیان بۆ بڕیاری ئێران دەربڕی كە ئامادەن دژ بە بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا بجەنگن. حاڵەتێكی ئاساییە كە حەشدی شەعبی پشتیوانیی ئێران بكەن لە هەر رووبەڕووبوونەوەیەكی ئێران و ئەمریكادا.

بەڵام ئەوەی كە نائاساییە و ئاماژەیەكی مەترسیدارە، ئەوەیە لە دۆخێكی وەك ئێستادا كە هەرێمی كوردستان پەیوەندییەكانی لەگەڵ بەغدا تا ئاستێكی باش رێكخستووەتەوە، ناكۆكی و كێشەیەكی ئەوتۆ لە نێوانیاندا نییە كە چاوەڕوانی ئاڵۆزیی لێبكرێت، كەچی لەم ساتە هەستیارەدا ئێران هێزەكانی حەشدی شەعبی دەگوازێتەوە بۆ ناوچە سنوورییەكانی دیوی پشتەوەی هەرێمی كوردستان! ئەمە ناكرێ هەڵوەستەی لەسەر نەكرێت و وەك ئاماژەی هەڕەشە و مەترسی تەماشا نەكرێت. بە تایبەتیش كە هەرێمی كوردستان بۆ خۆبەدوورگرتنی لە ئەمریكا و بۆ ئەوەی دەرفەتی ئەوە نەدات كە نەیارانی ئێران هەرێمی كوردستان دژ بە ئێران بەكاربەرن، لە بابەتی زەمینی و ئاسمانیدا بەتەواوی خۆی وابەستە كردووە بە سیاسەتی بەغداوە. كوردستان هیچ كارێكی نەكردووە كە ئاماژەبێت بۆ ئەوەی لەم ناكۆكییانەدا بیەوێ‌ دژایەتی ئێران بكات، بە پێچەوانەوە وەڵامی روونی بۆ ئەمریكییەكان ئەوە بووە كە هەرێمی كوردستان نابێتە بەشێك لە كێشەی ئێوە و ئێران. كەواتا دەبێت بپرسین ئێران بۆچی ئەم كارە دەكات؟

ئێران وڵاتێكە لەڕووی توانای سەربازییەوە خاوەن پێگەیەكی گەورەیە و بۆ پارێزگاری لە ناوچە سنوورییەكانی خۆی پێویستی بە هێزی تر نییە. هەر لە بنەڕەتیشەوە مەترسیی ئەوتۆ لەسەر ئێران دروست نەبووە تا پەنا بۆ هێزێكی وەك حەشدی شەعبی بەرێت. بردنی حەشد بۆ ئەو پشتێنە سنوورییەی نێوان هەرێمی كوردستان و ئێران، پەیوەندی بە كوردەوە هەیە. هیوادارم ئەو سیاسی و میدیاكارە كوردانەی بەشێكن لە ستراتیجی حەشد، سبەینێ‌ نەكەونە چەواشەكاری و بەلاڕێدابردنی ئەم مەترسیە، بەوەی ئاراستەی بیركردنەوە و سەرنجی خەڵك و هێزە كوردییەكان بەو ئاراستەیە بەرن گوایە لەدوای قووڵبوونەوەی ناكۆكییەكانی ئێران و ئەمریكا و پاش ئەوەی ئەمریكا هەڕەشەی لە هاوپەیمانەكانی سوپای پاسداران كرد، ئێران ئەو گرووپانەی ناو حەشد كە هاوپەیمانی خۆین، لە چاوی ئەمریكا دوور دەخاتەوە. ئەمە كاتێك راست بوو كە بیبردنایە بۆ ناو قووڵایی ئێران، نەك بیانهێنێتە پشتێنە سنوورییەكانی هەرێمی كوردستان.

دەبێت سەركردایەتی سیاسی كوردستان هەڵوەستە لەسەر ئەم كارەی ئێران بكات و بەوردی ئەم مەترسییە هەڵبەسەنگێنێ‌. پێویستە ناوەندە نێودەوڵەتییەكان لەم مەترسییە ئاگادار بكرێنەوە و لەگەڵ خودی ئێرانییەكان لەوبارەیەوە گفتوگۆی راشكاوانە بكرێت، هەروەها دەبێت نوێنەرانی كورد لە بەغدا بە راشكاوی لەگەڵ دەسەڵاتدارانی عێراق قسە بكەن. پێموایە ئەمە لە دوو حاڵەت بەدەر نییە، یەكەمیان دوای ئەوەی (پەیەدە) باڵی پەكەكە لە رۆژئاوای كوردستان، لە هاوكێشەی ناوچەكەدا بەلای ئەمریكادا رۆیشت، ئێران كە پێشتر پەكەكەی لە ستراتیجی خۆیدا دەبینییەوە، لەگەڵ عێراق و توركیا چوونە ناو هاوپەیمانێتییەكی نهێنی سەریازییەوە بۆ لێدان لە پەكەكە و دوور نییە گواستنەوەی حەشدی شەعبی لە ناوچەكانی خوارووی عێراقەوە بۆ ناوچە سنوورییەكانی هەرێمی كوردستان و توركیا و ئێران، بەشێك بێت لەو ستراتیژە هاوبەشە و ئامانجەكە ئۆپەراسیۆنی هاوبەشی سێ‌ قۆڵی بێت بۆ سەر قەندیل. چونكە تا ئێستا چەند جارێك بەرپرسە باڵاكانی توركیا تەئكیدیان لەسەر پلانێكی هاوبەشی سێقۆڵی كردووەتەوە.

ئەگەری دووەم درێژەپێدانی ئەو لەقاڵبدانەی هەرێمی كوردستانە كە لە كەوتنی كەركووكەوە دەستیپێكرد و مەبەستیانە قۆناغەكانی تری جێبەجێ‌ بكەن، ئەگەر بۆیان بچێتە سەر تا ئاستی لەچەك داماڵینی هێزی پێشمەرگە ئامانجیانە. بۆیە دەبێت هێزە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان و دامەزراوە دەستوورییەكانی، ئەم بابەتە وەك حاڵەتێكی ئاسایی تەماشا نەكەن، پێویستە بەوردی و وەك هەڕەشەیەكی مەترسیدار لێی بڕوانن و پلانیان هەبێت بۆ دۆزینەوەی چارەسەر كە زامنی دوورخستنەوەی هەڕەشە و مەترسی بێت لەسەر قەندیل و لەسەر باشووری كوردستانیش.

13/06/2019



وتارەکانی تری نوسەر