سەرەتا نامەوێت خوێنەر توشی گێژاوی خوێندنەوەی مێژوویی بكەم لە سەرچاوەی ئەو بابەتەی ئایا زوحاك كورد بوە یاخود كاوە ...؟؟ لەبەر ئەوەی ئێمەی كورد هەمیشە دوای ئەوە كەوتوین كە دەماودەم پێمان گوتراوە و لە پێشینەمانەوە زارەكیانە بۆیان گێڕاوینەتەوە و ئەوەمان بەرچاوكەوتوە كە ڕۆژانە و ساڵانە لەبەر دیدەمان بوە. تەنانەت كەمێك هەن پشتیان بە بەڵگە و ساغكراوەكان بەستبێت بۆ یەكلایی كردنەوە و گەیشتن بە تەواوی ئەو ڕاستیانەی لە مێژودا ڕویانداوە نەك ئەوانەی بە ساختە و ناڕاستی نوسراونەتەوە.
لەبەر ئەوەی ئەمڕۆ یادی نەورۆزە و ئێمەی كوردیش بە یەكەم ڕۆژی ساڵڕۆژی كوردی هەژماری دەكەین، دەبێت كەمێك گوزەر بكەین بە دۆخی ئێستاماندا و لەگەڵ ڕابردوماندا گرێیان بدەین تا لەم ڕێگایەوە بیگەینە بەڵگەی باوەڕپێكراو... پێویستە پرسیار بكەین، ئایا ئەوەی بیستراوە و بینراوە (كاوەی ئاسنگەر) كورد و (زوحاك- ئەژدەهاك)فارس بوە...؟؟ ئەوەی تاوەكو ئێستا پەیڕەومان كردوە ڕاستە یان پێچەوانەكەی...؟؟
ئەگەر تێڕوانینێك بكەینە مێژووی(٣٠)ساڵەی فەرمانڕەوایەتی لە كوردستانی باشور دەردەكەوێت جگە لە هاتنە سەر دەسەڵاتی سەدەها زوحاك هیچی تری لێ بەرهەم نەهاتوە ... ئەوە ڕاستیەكە و شاردنەوە و بەرگریلێكردنی لێی دەبێتە پینەكردن، جگە لەشەرم و نەنگی هیچی تر ناگەیەنێت... بینیمان لە تاڵانی، خوێن ڕشتن، هەژاركردن، دەربەدەركردن، برسیكردن، سەركوت كردن، زیندانی كردن، خاك فرۆشتن ...هتد هیچی ترمان لێ نەبینین و خراپە نەما دەرهەق بەخەڵكی بەشمەیەت و ستەملێكراوی نەكەن... هەر هەموو ئەمانە بەدەستی كێ ...؟ بە دەستی ئەوانەی لە ڕابردودا ناویان لە خۆیان نابوو پێشمەرگە و شۆڕشگێر... ئێستاش بونەتە سەرۆك و سەركردە خۆیان بە پێشەوا و پێشەنگ داناوە ... ئەو ناوانەی هەنوكە لە چاوی تاكی كوردا بێزاوترین و قێزەونترین وشە و دەستەواژەن. بەجۆرێك كاتێك تەماشای ڕاگەیاندن و ڕێگاكانی پەیوەندیە كۆمەڵایەتیەكان دەكەیت دەردەكەوێت كە ناشرینترین بونەوەر ئەمانەن كە فەرمانڕەوان...
پرسیارەكە لێرەدا ئەمەیە ... ئەگەر ئەم هەموو بەرپرس و سەرۆك و سەركردانە بە ناوی جیاوازەوە لە زوحاك خراپتر و نالەبارتربن ...؟؟ ئایا بۆ نابێت لەبەرامبەریاندا لەبری كاوەیەك چەندین كاوە هەبن ...؟
ئایا ئەو پەندە كوردیەش ڕاستە یان بە هەڵە وتراوە 🙁 گیا لەسەر بنجی خۆی دەڕوێت ).
ئەگەر ئەم زوحاكانەی ئێستا هەر مانەوە و فەرمانڕەوا بوون بە دەستی خەڵكی نەڕوخان...؟ كەواتا ئێمەش كۆیلەكانی ئەم قۆناغەین و نەوەی زوحاكین، خۆ ئەگەر بێتو توانرا بە دەستی خەڵكی كاربەدەستان لەسەر تەخت بهێنرێنە خوارەوە...؟ دەردەكەوێت ئێمە نەوەی نەبەزوی كاوەین...
لە كوردستان بە گشتی و لە باشور بە تایبەتی تێڕوانینێكی تایبەتی هەیە بۆ پیاوێتی كە دەبێت چۆن بەرخورد و هەڵسوكەوت بكات. ئەم پێوەرانە لای بادینییەك و گەرمیانییەك و یەكێكی خەڵكی سلێمانی یان هەولێر جیاوازییان هەیە. ئاستی ڕۆشنبیری و وابەستەگی ئایینی و خێڵەكی خێزانەكانیش جیاوازی لە تێڕوانین بۆ پیاوێتی دروست ئەكەن.
ئەوەی من لە زمانی كوردی وردبووبمەوە گەورەكردنێكی سەیری كارەكتەری پیاو هەیە لە چاو ژندا، بۆ نموونە وشەی پیاو بەستراوەتەوە بە زۆر شتی دیكەوە و زیادەڕۆیی پێوە كراوە. لە نموونەی پیاوەتییەكم كرد واتا چاكەیەكم كرد، یان سەرمایەكە پیاو ئەتەزێنێ، واتا ژن هەر بەرگەی ناگرێت، یاخود پیاوم ئەوێت فڵان شت بكات واتا بە ژن هەر ناكرێت، لە كاتێكدا ئەكرا لە هەر یەك لەم نموونانە وشەی مرۆڤ بەكار بهێنرێ بۆ ڕەچاوكردنی یەكسانی.
نموونەیەكی دیكەش كە زۆر مەبەستە بۆ ئەم باسە ئەەیە كە زۆرجار لە هەندێك هەڵكەوتدا، پیاوانی كورد داوا لە پیاوانی بەرانبەریان دەكەن یان پێیان دەڵێن (پیاوبە...) واتا باش بە، هەڵوێستێكی جوان بنوێنە، ڕێزی خۆت بگرە، نەرم بە، ئارام بە، بە عەقڵ بیر بكەرەوە، تێبگە، باڵانس ڕابگرە، بەڕێز بە، ...) كە هەموو ئەمانە ئەچنە خانەی هەڵسوكەوت و ڕەوشتی پیاوێكەوە كە لە زمانی ئینگلیزیدا پێی دەڵێن (Gentleman) یان (پیاوی بەڕێز). وە ئەگەر پیاوان بە گوێی یەكتری بكەن لەم دۆخانەدا ئەوا زۆر جێگەی ڕێز و شانازی دەبن و دەبنە نموونەی پیاوانێك كە وەكو پەند لێوەرگرتن سود لە هەڵوێستەكانیان دەبینرێن.
بەڵام گەر بێت لایەكی هاوكێشەكە ژن یان كچ بێت یان ململانێكە لە گەڵ ڕەگەزی بەرانبەر بێت. لێرەوە پیاوانی خێزان و خێڵ و ئایین و تەنانەت دەسەڵات و یاساش چاوەڕوانییەكی دیكەیان لە پیاو هەیە و بۆ چارەنووسی ژنیش هەیە. لێرەوە پیاو تكاكار و ڕجاكار و داواكار نیە، بەڵكو جێبەجێكاری فەرمانە وەهمییەكانی پیاوێتییە. لێرەوە داواكراوە لە پیاو پیاوێتی خۆی نیشان بدات، خۆی بنوێنێ بەو جۆرەی كۆمەڵگا و ئایین ئەیخوازێت. ئیتر لێرەوە پیاوێتی ئەو پێناسە گشتییەی سەرەوە لە دەست دەدات، بەوەی هەندێك جیاوازی بایۆلۆژی و فسیۆلۆژی بێت، بەڵكو پیاوێتی لەم دۆخەدا پێناسەیەكی دیكەی كولتوری وەردەگرێت كە دەبێت (دڕ بێ، توند بێ، دڵڕەق بێ، بڕیاربە دەست بێ، سنور بۆ دانەر بێ، سەرگەورە بێ،...). گەر بە نموونەی كوشتنی ژن لە سەر شەرەف ڕوونی بكەینەوە دەبینین: كوشتنی ژنێكی بیست ساڵ بە دەستی برا حەڤددە ساڵییەكەی، هەڵسوكەوتێی تەواو پیاوێتی كولتوری كوردییە نەك پیاوێكی بەڕێزی كورد.
لێرەدا پێاوێتی باوك و مام و برا لەم دۆخی كوشتنەدا، بە كەمتر لە چاوەڕوانی و داواكاری پیاوانی دیكەی خێزان و خێڵ و كۆڵان و ئایین و دەسەڵات ڕازی نابن و قبووڵ ناكەن لە ژنەی قوربانی و كوژراو. لەم دۆخەی تیرۆری ژندا لە سەر شەرەفی ڕووشاوی خێزان، ناچنە هیچ كفت و گۆیەك لە گەڵ جگەگۆشەی ژن و كچ و خوشكی خۆیان و یەك ڕێگەی بۆ دادەنێن یان خوێنی خۆی یان زیندانی لە نێو یاسا و ڕێساكانی خێزاندا، بەو پێوەرانەی كە پیاوانی كۆمەڵگا دایانڕشتووە. لێرەدا و لە دیدی كۆمەڵگاوە بێ شەرەفیە كە ژنێكی ٢٠ ساڵ داوای ١٠٪ی ئازادی برا ١٧ ساڵییەكەی خۆی بكات و ڕێزیشی وەكو براكەی بگیرێت. ئەو برایەی كە لە سمێڵ بۆركردنەوە هەنگاوەكانی ئازادی دوورتر دوورتر دەكەونەوە، ئازادە بڕوا، بخواتەوە، سەر بكا بە مەلهادا، سێكس بكڕێ، شەو بە مەستی بێتەوە، ...هتد. ژنەی كوژراویش لەو ڕۆژەوەی سینگی تەختی گۆپكە بگرێ، ئیتر هەنگاوەكانی ئازادی كورت ئەبنەوە تا چوار دیوار و بەردەرگای حەوشە، یاخود ئازادییەك كە تیایدا ئێوارە جەردی هەنگاو و هەناسەكانی ڕادەستی پیاو بكات تا ڕەزامەندی لە سەر نیشاندا. بەڵام بەلای پیاوانی كۆمەڵگاوە بێ شەرەفی نیە و شەرەف مەندییە كە مام و باوك بە پیلانێكی ڕەش بۆ شتنەوەی ئابڕوو لای پیاوانێك كە زۆربەیان تێوەگلاون لە دەیان كردەوەی ئابڕووبەرانە ( كە دەڵێم ئابڕووبەرانە، هەموو كایەكانی وڵات پیاو ئەیبا ئەیبات بەڕێوە ناپرسن بۆ وا كاولە!؟) ...بۆ شتنەوەی ئابڕووی خێزان، دەستی برایەك لە هەڕڕەتی لاوێتیدا سور بكەن بە خوێنی خوشكێك لە هەڕەتی نەشونمادا. ژنێك كە ئەیتوانی كچە مۆدێل بێ لای دەسەڵات و بە جی گلاس بگەڕێتەوە ئەو كۆشكەی بە پارەی ناشەرعی بۆ باوك و برای ئەكڕی و نەیكرد. ئەیتوانی لەشی خۆی بفرۆشێ بە پیاوانی دەسەڵات و سیاسەت و خۆی لە ئێوەش بپارێزێ و بژی وەكو زۆرێكی دیكە و نەیكرد. خوشكێك نە بە ئێوە ڕازی بوو و نە بە ڕێكخراوەكانی ژنان و نە بە شێڵتەرەكان و نە بە پیاوانی سیاسەت و ئایین و نە بە كچانی كەیف و سەما. چەند ساڵێكی كوولە مەرگی ژیا لە چاوەڕوانی مەرگی خۆیدا.
پرسیاری گرنگ لێرە بۆ پیاوانی دیكەی كوردە، ماریا چەند هەزارێك ئەیناسی بە هۆی باوك و براوە ئێستا چەندین ملیۆن دەیناسێت، ماریا چەند پەیڤێكی سۆشیال میدیا بوو ئێستا بووە بە گۆرانییەكی بەربڵاو. ئەگەر بەر لە كووشتن سەد پیاوێكی خێزان و خێڵ و ئایین ئاماژەیان بۆ ئابڕووی موزەیەفی باوك و برا بكردایە، ئێستا میللەتێك تا سەددەیەكی دیكەش ئەم ئاماژەیەتان بە توڕەییەوە بۆ ئەكات. ئاخۆ نەدەكرا لە جێی ئەو پیلانە گفت و گۆبووایە و لە جێی ئەو فیشەكە گڕدارانە باوەشێكی گەرم و دلسۆزی خێزانی بووایە؟ ئاخۆ نەدەكرا لە جێی ئەوەی لە جێی پیاوێتی كوردی هەڵوێستی پیاوی بەڕێز (Gentleman) بنوێنن و ماریاش نەكەن بە سیمبول و بە گۆرانی.