داگیركردنی ئۆكرانیاو دووڕوویی رووسەكان

هیوا سه‌ید سه‌لیم

رووسەكان، دەزانن بەو هەنگاوەی كە نایان بۆ داگیركردنی ئۆكرانیا تووشی كاردانەوەی جیهان دەبن، تەنانەت لە ئاستی ناوخۆی رووسیاش ئەگەر خەڵكیئەو وڵاتە ئازاد بن،  ئەوا لە بەرپرسانی وڵاتەكەیان قەبوول ناكەن كە  پەلكێشی وڵاتەكەیان بكرێت بۆ جەنگێك كە باجەكەی بۆ رووسیا قورس دەبێت، ڕاستە ئۆکرانیە دەبێتە قوربانی، بەڵام رووسیاش بێ گرفت لێ دەرناچێت. 

بەڵگەش بۆ ئەوە،  دەبینین كە لەیەكەمین رۆژی هەڵمەتە سەربازیەكەیان،  خەڵكی رووسیا دژ بە جەنگ رژانە سەر شەقامەكان، ئەگەر فشارەكانی حكومەتی مۆسكۆ نەبایە ئێستا ناڕەزاییەكان هێندە پەرەیان دەسەند كە تەوای رووسیا بگرێتەوە.

ئەوەی جێگای هەڵوەستە لەسەركردنە لەو جەنگەدا بەشێكی بیانووی بەرپرسانی رووسیا لە هێرشكردنیان بۆ سەر وڵاتی ئۆكرانیا، بریتیە لەوەی دانیشتوانی دەنباس لە رۆژهەڵاتی ئۆكرانیا رووبەڕووی چەوسانەوە بوونەتەوە، رووسیا دەڵێت:"خەڵكی ئەو ناوچانە ئازادی ئاینی و نەتەوەییان لێ زەوتكراوە"

 هەر لەبەر ئەو هۆكارەشە كە وڵاتەكەی دەیەوێت دە هاواری دانیشتووانی دونباس بچێت، بۆیە دەبینین كە رۆژێك بەر لە لەشكركێشی  سەربازی رووسیا لە لایەن فلادێمێر پۆتیین، سەرۆك كۆماری ئەو وڵاتە،  بە مەرسومێكی كۆماری دان بە سەربەخۆیی هەریەك كۆمارەكانی (لۆهانسك و دۆنێتسك) لە رۆژئاوای ئۆكرانیا نرا، ئەویش گوایە دانیشتوانی ئەو ناوچانە لە لایەن نازیە نوێكان (ئۆکرانیەکان) دەچەوسێندرێنەوە.

شایانی باسە، ئەوەی رووسەكان لە ئێستادا باسی لێوەدەكەن تەنیا بۆڕەوایەتی دانە بە سیاسەتی داگیركاری وڵاتەكەیان بۆ وڵاتێكی دیكەی خاوەن سەروەری و دانپێندراو و ئەندام لە نەتەوەیكگرتووەكان، كە بەپێی میساقی نەتەوەیەكگرتووەكان،  ئەو كارەی رووسیا بە مەترسیەكی گەورە دادەنرێت بۆ سەر ئاشتی و ئاسایشی جیهان.

با وای  دبنێین كە رووسیا راست دەكات، وە لە خەمی دانیشتوانی رۆژهەڵاتی ئۆكرانیا دایە، بۆئەوەی مافیان پێشێل نەكرێت، لێرەدا دەپرسین، ئەی بۆچی لە وڵاتی سوریا لە ژێر سێبەری دەسەڵاتی رووسیا هاوپەیمانەكەی كە رژێمی ئەسەدە، ساڵانێكە بە دڕندانەترین شێواز خەڵك دەكووژێت و تەنانەت دەست بۆ بەكارهێنانی چەكی كیمیاویش دەبات بۆ زاڵبوون بەسەر نەیارەكانی؟

بۆ نموونە، ساڵی ٢٠١٧، لە خان شێخۆن، ئەو شارۆچكەی سەر بە پارێزگای ئیدلب، رژێمی ئەسەد چەكی كیمیاوی بەكارهێنا، ،رووسیا بۆ ئەستۆپاكی ئەسەد پەنای بردە بەر بەكار‌هێنانی مافیڤیتۆ لە نەتەوەیەكگرتووەكان،  بڕیاری نەتەوەیەكگرتووەكانی بۆ ئیدانەكردنی سوریا پەكخست.

دواجار دەڵێین، ئەگەر رووسیا لەگەڵ ئازادی گەلانە، بۆ دەبێت چاوپۆشی لە سوپای توركیا بكات لە ژێر قەلەمڕەوی سوپاكەی،  عەفرین داگیر بكات، هەروەها بە بەرچاوی ئەوان،  دیمۆگرافیای ناوچەیەكی فراوانی كوردان لە رۆژئاوایی كوردستان وا دەگۆردرێت، كەچی رۆژبەڕۆژ  رووسیا چرای سەوز بۆ داگیركاری زیاتر هەڵدەكات.

ئەرێ ئەگەر ئەوەی رووسیا ناوی ناوە نازی نوێ مەترسی بێت لە ناوچەكانی دۆنباس، ئەی بۆ سیاسەتی عوسمانی نوێش مەترسی نیە لەو ناوچانەی رۆژئاوای كوردستان كە رووسیا دەسەڵاتی بەسەر دادەشكێت؟

ئەوەیە دووڕوووی سیاسەتی وڵاتە زلهێزەكان، كە لەكوێ بەرژەوەندیان بخوازێت ئەوان فریادڕەس و لە خەمی میللەتان دان، لە كوێش بەرژەوەندیان بكەوێتە مەترسیەوە سەدان بیانوو بۆ سیاسەتە چەوتەكانیان دەهێنەوە.

بۆیە میللەتان دەبێت بزانن كەیاسایی نێودەوڵەتی و مافی مرۆڤ درۆیەكی گەورەی وڵاتە بڕیار بەدەستەكانە، چۆنی بیانەوێت بە پێی بەرژەوەندیەكانی خۆیان شیكاری بۆ دەكەن.

 وەك ئەوی ئێستا لە ئۆكرانیا دەیبینین کە چۆن ئەمەریكا و وڵاتانی رۆژئاوا ئەو وڵاتەیان تووشی شەڕكرد،کەچی بەبەرچاوی ئەوان لە لایەن سوپای رووسیا داگیردەكرێت،ئەوانیش جگە لە ئیدانەکردن و سەپاندنی چەند سزایەکی ئابووری هیچی دیکە ناکەن.

ئەوەی بە زەقی دیارە بریتیە لەوەی ئوكرانیا دەبێتە قوربانی بێ هەڵوێستی رۆژئاوا و دووڕوووی رووسیا لە مامەڵەكردن لەگەڵ قەیرانە دەولیەكان.




25/02/2022



وتارەکانی تری نوسەر