قفڵی زمان وکلتور

عەبدوڵا کەریم مەحمود
سرووشت  و ژیانی مرۆڤ،  بە جیاوازییەکانییەوە ، هەناسەی بەردەواممی ژیانی کۆمەڵگان، جیاوازییەکان، پڕە لە ململانێ ، بۆ خزمەتی مرۆڤ و مرۆڤایەتی و سرووشت، بۆ  گۆڕانکاریی و نوێبوونەوە و داهێنان.

جەنگی یەکەم ودووەمی جیهانی، بوو بە وانە و ئەزموونێکی نوێی مێژوویی، بۆ هەموو مرۆڤ و  نەتەوەکانی جیهان.
بە بڕیاری عەقڵی میزاجی هێزی سوپا و زەبروزەنگ و داپپڵۆسین  ناتوانرێت، هیچ نەتەوە و جوگرافیا و شکۆی مرۆڤایەتی لە دنیادا  بسڕنەوە.
لە ساڵی ١٩٨٥ پێشمەرگە و کادیر بووم لە  یاخسەمەر، ئەمنی سلێمانی خانەوادەکەمانیان دەسگیر کرد، باکم (٤٠) رۆژ  لە زیندانی ئەمنی سلێمانی و سنجار، و دوو برام ،دوو ساڵ لە سلێمانی و دیالادا زیندان کران، ماڵی باوکم و کتێبخانەکەم  تاڵان کران .

لە یاخسەمەر بووم، (مەلا بەختیار و شێخ عەلی و مامۆستا پشکۆ)یان گرت وزیندان کران، هەڵویستی خۆم نواند:
-بۆیە بووم بە پێشمەرگە، تا دەنگی ئازادی لەم شاخ و گوندانە  کپ نەکرێ، کەس لە سەر راوبۆچوونی جیاجیا  دەسگیر و زیندانی نەکرێ .

لە یاخسەمەر نەمامەوە، بووم بە ئەندامی یەکێتی نووسەرانی کوردستان لە شاخ .

لە دوای راپەڕینەوە، لە ماوەی ئەو (٣٤)ساڵەی دەسەڵاتدا، هیچ سەردانێکی مەلا بەختیارم  نەکردووە، بەرژەوەندیم  بە هێج کەسێک نیە. تەنیا ئەو بەهاو شكۆیانەم خۆش دەوێت، کە خزمەتی مرۆڤ و مرۆڤایەتی و نیشتمانەکەم دەکەن .

 دوای راپەڕین،  دوای نەمانی سەدام و بەعس، لە ئێوارەی ٥ی ئەیلوولی ۲۰۲٤دا، هیزێکی چەکدار، دەڕژێنە ناو دەزگای چاودێرەوە و قفڵ لە زمان و کلتوور دەدەن، ئەو دیاردەیە، هەمان ئازاری ناخی   ١٩٨٥ی یاخسەمەریان هێنایە یادم.

 چاودێر دەزگایەکی مەعریفی و رووناکبیریی و توێژینەوەی زانستی و کلتوویی و ئەدەبی و هونەریی و فیکریی و رەخنەیی ورۆژنامەوانییە، خاوەنی ٢٦ فیستیڤاڵی گەلاوێژ و دەیان کتێبی جواروجۆر و گۆڤاری گەلاوێژ و دەیان کۆڕ و سیمینار و ڤیستیڤاڵی  ئەدەبی و هونەریی و فیکری جیاجیای ئازادە.

ئایا دەسەڵاتدارانی کورد، لە ئێوارەی ٥ی ئەیلوولی ۲۰۲٤،  بە زەبری هێز،  پەلاماری دەزگایەکی مەعریفی  وکلتوویی دەدەن،  چ ئازایەتییەکە؟  و چ هونەرێکی دیموکراسییە؟.

لە شاخ محەمەد موکری ڕۆمانی ( سەگ وەڕ)ی چاپ و  بڵاوکردەوە، چەند کەسێک بە زمانی نەشیاو دوور لە بەهای کوردەواری، قسەی نەشیاویان پێ دەوت، نیازیان بوو، پەلاماری بدەن و بە توندوتیژیی هەڵسوکەوتی لەگەڵدا بکەن، مام جەلال بەیەک رستە بە وانەی وت:
-محەمەد موکری ،نووسەر و رۆماننووسە، بە وشە، شەڕێکی روناکبیریی لەگەڵ سەردەمەکەیدا کردوە، ئێوە کەستان توانای ئەو شەڕەتان نییە
مام جەلال بەمە دەمی هەموو (ئەوانە)ی داخست، کە دەچوون  بە گژ موکری و سەگوەڕەکەیدا.

ئێوارەی (٥ ی ئەیلوولی ۲۰۲٤) ، دوای(۳٤) ساڵ بەسەر ٦ی ئەیلوولی  ۱۹۹۰ی راپەڕینی شاری سلێمانیدا.
ئەمجارەیان کورد  قفل لە زمان و کلتوور و دەزگایەکی  مەعریفە  وهوشیاریی و رەخنەیی و کولتوریی و ئەدەبی و هونەی و ئازادی و زمانی شار دەدن،   
ئێستا هەموومان گوێمان لە سەگوەڕەکەی موکرییە.

قۆڵتێر دەڵێت :
-رام لەەگەڵ راتان جیاوازە،بەڵام لەسەر را دەربڕینتان، ئامادەم گیانی خۆم بەخت بکەم.
سروشت  و ژیانی  مرۆڤ ،  بە جیاوازییەکانی یەوە ، هەناسەی بە ردەومی  ژیانی کۆمەڵگە ن، جیاوازییەکان ، پرە لە ململانێ ، بۆ خزمەتی  مرۆڤ و مرۆڤایەتی و سروشت  ، بۆ  گۆڕانکاریی و نوێ بوونەوە و داهێنان .

جەنگی یەکەم ودووەم ی جیهانی  ، بوو بە وانە و ئەزموونێکی نوێی مێژوویی ،  بۆ هەموومرۆڤ و  نەتەوەکانی جیهان  .
بە بڕیاری  عەقڵی مەزاجی هێزی سوپاو و زەبروزەونگ و داپپڵۆسین  ناتوانرێت، هیج نەتەوەو جوگرافیاو وشکۆی مرۆڤایەتی لە دنیادا  بسڕنەوە.

لە ساڵی ١٩٨٥ پێشمەرگەو کادر بووم لە  یاخسەمەر ، ئەمنی سلێمانی خانەوادەکەمانیان دەسگیر کرد ،  باوکم (٤٠) رۆژ  لە زیندانی ئەمنی سلێمانی ی و سنجارو دوو برام ،دووساڵ لە سلێمانی و دیالە زیندان کران ، ماڵی  باکم و کتێبخانەکەم  تاڵان کران .

  لە یاخسەمەر بووم  ، (مەلا بەختیارو شێخ عەلی و مامۆستا پشکۆ)یان گرت وزیندان کران ، هەڵویستی خۆم نواند  :
-بۆیە بووم بە پێشمەرگە ، تا دەنگی ئازادی لەم شاخ و گوندانە .   کپ نەکرێ ،کەس لە سەر راوبۆچوونی جیا جیا  دەسگیرو زیندانی  نەکرێ .

لە یاخسەمەر نەمامەوە ، بووم بە ئەندامی یەکیتی نووسەرانی کوردستان لە  شاخ .

لە دوای راپەڕین ، لەماوەی ئەو (٣٤)ساڵە ی دەسەڵات ،هیچ سەردانێکی مەلا بەختیارم  نەکردووە ،  بەرژەوەندیم  بە هێج کەسێک نی یە. تەنیا ئەو بەهاو شكۆیانەم خۆش دەوێت ،خزمەتی مرۆڤ و مرۆڤایەتی و نیشتمانەکەم دەکەن .

دوای راپەڕین ،  دوای نەمانی سەدام و بەعس ، لە ئێوارەی ٥ی  ٢٠٢٤ئەیلوولی دا ،هیزێکی چەکدار ، دەڕژێنە ناو دەزگای چاودێر و قفڵ لە زمان و کلتووردەدەن  ،ئەو دیاردەیە ،  هەمان ئازاری ناخی   ١٩٨٥ی یاخسەمەر یان دامەوە.

چاودێر دەزگایەکی  مەعریفی ورووناکبیریی و توێژینەوەی زانستی وکلتوویی و  ئەدەبی و هونەریی و فیکریی و رەخنەیی ورۆژنامەوانی یە ،خاوەنی ٢٦ فیستیڤاڵی گەلاوێژ و دەیان کتییی جوارو جۆرو گۆڤاری گەلاوێژ و دەیان کۆڕو سممینارو ڤیستیڤاڵی  ئەدەبی وهونەریی و فکری جیا جیای ئازادە.

ئایا دەسەڵات دارانی کورد ، لە ئێواری ٥ی ئەیلوولی  ١٩٢٤،  بە زەبری هێز،  پەلاماری دەزگایەکی مەعریفی  وکلتوویی دەدەن  ،  چ ئازایەتی؟  وچ هونەرێکی دیموکراسی یە؟.

لە شاخ محەمەد موکری رۆمانی( سەگ وەڕ)ی چاپ و  بڵاو کردەوە ،چەند کەسێک بە زمانی نەشیاو دوور لە بەهای کوردەواری ،قسەی نەشیاویان پێ دەوت ، نیازیان بوو ،پەلاماری بدەن و بە توندوتیژیی هەڵسوکەتی لە گەڵ دا بکەن ،  مام جەل  بەیەک رستە، بەوانەی وت :
-محەمەد موکری ،نووسەرو رۆمان نووسە، بە وشە ، شەڕێکی روناکبیریی ،لە گەڵ سەردەمەکەی دا کردوە ، ئێوە کەستان توانای  ئەو شەڕەتان  نی یە .
(ئەو )  دەمی هەموو( ئەوانە) ی داخست ، کە دەچوون  بە گژ موکری و سەگوەڕەکەی دا.

ئێوارەی  (٥ ی ئەیلوولی  ٢٠٢٤) ، دوای( ٩٤) ساڵ ،بەسەر٦ی ئەیلوولی  ١٩٣٠ی راپەڕینی شاری سلێمانی دا  .
ئەمجارەیان کورد .  قفل لە زمان و کلتوورو  دەزگایەکی  مەعریفە  وهوشیاریی و رە خنە یی وکلتویی رو ئەدەبی و هونەی و ئازادی و زمان  شاردەدن،   
ئێستا هەموومام  گوێمان ، لە سەگوەڕەکەی موکریی - ە .

قۆڵتێردەڵێت :
-رام لە گەڵ راتان جیاوازە ،بەڵام لەسەر را دەربڕینتان  ،ئامادەم گیانی خۆم بەخت بکەم .



06/09/2024



وتارەکانی تری نوسەر