فاکتەری دەروونی .. کلیلی سەرکەوتنی یاریزانانی تۆپی پێ چیە؟

یاریزانانی تۆپی پێ پشت بە چەندین تەکنیک دەبەستن بۆ باشترکردنی ئاستەکانیان.  جگە لە ڕاهێنانە سەختەکانی ڕۆژانە، ڕوونی دەروون و هاوسەنگی ڕۆحی، جگە لە زمانی جەستە، ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە بەدەستهێنانی ئەنجامی باش و شکستپێهێنانی ڕکابەرەکانی ناو یاریگا.

 ئادی بریسلەر (1921-2003) یاریزانی هەڵبژاردەی ئەڵمانیا و ئەفسانەی دۆرتمۆند، جارێک وتی: یاریکردن لە یاریگادا تاکە شتێکە کە ئەنجامی یارییەکە یەکلایی دەکاتەوە.  سەرەڕای ڕاستی ئەم وتەیە کۆمەڵێک فێڵی دەروونی هەیە کە بەهەمان شێوە پەنایان بۆ دەبرێت بۆ ئەوەی ئاستی یاریزانەکان بەرەوپێش ببەن.  ئەو تیپانەی کە تووشی زنجیرەیەک ئەنجامی نەرێنی بوون، بۆ نموونە، لە کاتی یاری گەڕانەوەدا ژووری گۆڕین لەگەڵ تیپی بەرامبەردا ئاڵوگۆڕ دەکەن.  سەبارەت بە ڕاهێنەرەکان، هەمیشە کراسێک یان چاکەتێک لەبەر دەکەن کە بەختیان بۆ دەهێنێت.  هەروەها یاریزانەکان هەر جارێک پێش ئەوەی بچنە ناو یاریگاوە نیشانەی خاچەکان " ماچ دەکەن".

 هەموو ئەم شتانە لە ڕاستیدا دەتوانن کاریگەری زۆریان لەسەر سەرکەوتن یان شکست لە تۆپی پێدا هەبێت، ئەمەش لە ڕووی زانستییەوە پشتڕاستکراوەتەوە، وەک دانیال مێمێرت، لە کۆلێژی وەرزشی شاری کۆڵنی ئەڵمانیا ڕوونی دەکاتەوە: "ئێمە پێمان وایە شتەکان لە هەندێک وەرزشدا بڕیار دەدرێت بەپێی هۆکارەکان ئەوانی تر لە مێشک دەرچوو.

 زمانی جەستە کاریگەری لەسەر تیمی بەرامبەر هەیە.....

 لە نموونە ناسراوەکانی تردا لێدانی سەرە، هەرکەسێک یاری پێبکات نابێت هەمیشە بڕیاری "دروست" بدات، بەڵکو پێویستە بڕیاری "نائاسایی" بدات، بەڵام لەسەر بنەمای داهێنانە، بیرکردنەوەی لە نەخشە باوەکان  بۆ ئەوەی بەرامبەرەکەی سەرسام بکات و سەرسام بکات و دەرفەتی خۆی بۆ نەهێڵێتەوە کە خۆی بۆی ئامادە بکات.  بەڵام زۆر پرۆسەی تر لە مێشکدا ڕوودەدەن و تەنها لە بیرکردنەوەی ستراتیژیدا سنوردار نین.



 بە گوتەی دانیال مێمێرت، ئەو کەسەی کە ئارامی دەروونی بێت، کارێکی باشتر ئەنجام دەدات، بەراورد بە کەسێک کە لە حاڵەتێکی قووڵی گلەییکردندایە یان لە ژینگەیەکدایە کە هەست بە ئاسوودەیی ناکات.  مێمێرت ئەم بیرۆکەیە ڕوون دەکاتەوە و دەڵێت: کاتێک مرۆڤ بزانێت یاریزانێک حەز دەکات لە ناو خێزانەکەیدا بێت و ئەمەش هێزێکی پێدەبەخشێت، ئەوا شەوێک پێش یارییەکە هەموو یاریزانەکان لە هۆتێلەکەدا کۆبکرێتەوە، سوودی نابێت و ڕاستیش نابێت ، چونکە لە کۆتاییدا ئەوە وزەی مرۆڤە کە لە کاتی یاریکردندا پشتی پێدەبەسترێت".  هەر لەبەر ئەم هۆکارە دەبێت هەموو هەوڵێک بدرێت بۆ ئەوەی کەشێکی گونجاو بۆ وەرزشوانەکە دروست بکرێت کە تێیدا هەست بە ئاسوودەیی بکات و بتوانێت هەموو هەوڵێکی خۆی بخاتە گەڕ.

هەروەها توێژینەوە تایبەتمەندەکان لە زمانی جەستەدا دەریدەخەن کە کاریگەری لەسەر تیمی بەرامبەر و هاوکارانی هەمان تیم هەیە.  ئەمەش بە تایبەتی لە کاتی لێدانی سزا یان لێدانی سزادا گرنگە.  مێمێرت ئەمە ڕووندەکاتەوە و دەڵێت: کاتێک ئەو یاریزانەی کە تۆمەتی لێدانی سزای لەسەرە بە سنگی فراوانەوە ڕووبەڕووی گۆڵپارێز دەبێتەوە، ئەمەش لە گۆڵپارێزدا ئەو هەستە دروست دەکات کە یاریزانەکە دەیەوێت گۆڵەکە تۆمار بکات و لێدانەکە باش دەبێت و ئەویش زۆرترین شت دەکات پێدەچێت نەتوانێت بیوەستێنێت"، ئاماژەی بەوەشکرد: "بە پێچەوانەی هەڵوێستی یاریزانێکەوە، ئەوە شانەکانی بەرامبەر گۆڵپارێزەکە چەقۆکێشن، دواتر ئەو جەستەیە بە لاوازییەوە دەبەستنەوە و هەست دەکەن کە بڕیارە لێدانەکە بلۆک بکەن."  بۆیە ڕاهێنەران بەرپەرچی ئەم کاریگەرییە نەرێنییەی زمانی جەستە دەدەنەوە و کاتێک شکست دەهێنن لە وەستاندنی تۆپەکە یان دواکەوتوون لە تێپەڕاندنی تۆپەکە بە دەستەواژەکانی وەک: "سەر بەرز بکەنەوە و بەردەوام بن لە یاریکردن” بانگەواز بۆ یاریزانەکانیان دەکەن.

 کریستیانۆ ڕۆناڵدۆی ئەستێرەی پورتوگالی، یاریزانی یانەی ڕیال مەدرید، نموونەیەکی نایابی بەکارهێنانی زمانی باڵادەستی جەستەیە و لێدانی سزا بە وزەیەکی زۆر و تەرکیزەوە ئەنجام دەدات و ئەمەش ڕێگەی دروستە، بەپێی ئەوەی زاناکان بۆیان دەرکەوتووە، چونکە ئەرێنی زمانی جەستە کە پەیوەستە بەو جوڵانەی کە بەردەوام دووبارە دەبنەوە یەکێکە لە ڕێگاکانی باشترکردنی ئاست، مێمێرت لە کۆلێژی وەرزشی کۆڵن ڕوونی دەکاتەوە: "مرۆڤ دەبێت بە وردی بیر لە جوڵەکانی بکاتەوە، کە پێی دەوترێت ڕاهێنانی مێشک. گرنگە تەرکیز و... شوێنێک بۆ بەکارهێنانی جووڵە و ڕاهێنانە باش مەشقکراوەکان بکەنەوە."


گەشبینی و ڕەشبینی وەک فاکتەری دەروونی یارمەتیدەر...

 جگە لە هەموو ئەوانەی سەرەوە، هەندێک لە یاریزانە پیشەگەرەکان باوەڕیان بە نیشانە و نیشانەی باش هەیە، و پەنا بۆ هەندێک پراکتیزە دەبەن کە پێش یارییەکان بەختیان بۆ دەهێنێت.  وە ئەمەش تەنها بۆ لایەنگرانی تیپەکان سنوردار نییە، چونکە هێرشبەران بۆ نمونە جۆرابەکانیان لەبەر دەکەن، لەلای ڕاستەوە دەست پێدەکات بۆ چەپ، کە تیایدا گۆڵپارێز سوێند بە ماسکۆتی تیپەکە دەخوات.

 تەنانەت سەبارەت بەم کارانەش زانایان پێیان وایە کە یارمەتیدەرن.   توێژەرەکە لە زانستە وەرزشییەکان، مێیمرت، تاقیکردنەوەیەک ڕوون دەکاتەوە کە تێیدا دوو گروپ بەشدارییان کردووە و داوایان لێکراوە یاری گۆڵف بکەن و هەوڵبدەن تۆپەکان بخەنە ناو کونەکانەوە.

دووەم تۆپەکان و پێی دەوترێت کە ئەو "بەدبەختە".  بەڕاستی گروپی یەکەم سەرکەوتوو بوون لە بەدەستهێنانی ئەنجامێکی باشتر لە گروپی دووەم.

 هەروەها ئەم جۆرە دۆزینەوانە لە توێژینەوەکانی ئەو شتانەدا دۆزراونەتەوە کە پێیان وایە بەختێکی باش دەهێنێت.  مێمێرت ڕوونی دەکاتەوە: "لە دەروونناسیدا مرۆڤ وا گریمانە دەکات کە پرۆسەکانی خۆکارایی لە نائاگادا ڕوودەدەن... مرۆڤ هەست بە باشی دەکات و متمانەیەکی زۆری هەیە لە ئەنجامدانی کارەکەی بە سەرکەوتوویی، چونکە مرۆڤ دەزانێت کەسێک پشتگیری لە کەسێک دەکات".

 توێژینەوەکانی ئەم دواییە لە بواری وەرزشدا پشتڕاستیان کردەوە کە هاندەرانی ناوخۆ دەتوانن کاریگەرییان هەبێت لەسەر بڕیارەکانی ناوبژیوانان، بەتایبەتی سەبارەت بە ژمارەی کارتی زەرد کە پێدەدرێت، بەو پێیەی ئەنجامی ئەو توێژینەوەیانە پشتڕاستیان کردەوە کە تیپەکانی تۆپی پێ، کاتێک لە دەرەوەی یاریگاکەیان یاری دەکەن، ژمارەیەکی زیاتر کارتی زەرد وەردەگرن ئەمەش ڕەنگە کاریگەری لەسەر ئەنجامی یارییەکە هەبێت، چونکە ئەو یاریزانەی کارتی زەرد وەردەگرێت ئاستی چالاکیی جەستەیی کەمترە، بەپێی وتەی پسپۆڕی وەرزشی مێمێرت.



PM:05:53:08/02/2023