سەرەتا دەستخۆشیت لێدەكەم، وەك تەنیا كەسێك لە نێو تێكۆشەرە دێرینەكاندا، كە تا ئەمرۆ توانای ئەوەت هەیە چاودێری رووداوە و گۆڕانكاریە جیهانی و ناوخۆیەكان دەكەیت و  قسە و هەڵوێستت روونە لە بارەیانەوە.

بەرێزم؛ بێئاگای لە بارگراوندی كێشەی نێوان روسیا و ئۆكراینا و كەمی شارەزایی و زانیاری لە سەر گۆڕانكاریەكانی ئەمرۆی جیهان و دۆخی سیستمی جیهانی لە قۆناغی راگوزاریدا، زۆر جار توێژەر یان نوسەر و رۆژنامەنوس توشی هەڵەی گەورە و بۆچونی زۆر نالۆجیكی دەكات.

تۆمەتباركردنی رووسیا بە دەستپێشخەری شەڕ و داگیركاری و وێناكردنی وەك شەیتان بە بێ لێكدانەوەو خوێندنەوەی هۆكارەكانی پشت ئەم رووداوە، توێژەر توشی هەڵەی زۆر گەورە دەكات.

تێكچونی پەیوەندیەكانی نێوان ئۆكراینا و رووسیا، كە بارگراوندێكی مێژووی هەیە، لەم قۆناغەدا دەگەرێتەوە بۆ بەرجەستەبوونی شۆرشی پرتەقاڵی لە ساڵی 2005 و هاتنە دەسەڵاتی توێژێكی سیاسی نەیاری رووسیا لە ئۆكراینا، بە پاڵپشتی و هاندانی دەزگای هەواڵگری ئەمریكا.

لە ساڵی 2014ەوە ناكۆكیەكانی نێوان ئەم دوو وڵاتە لە تەشەنەكردندان. چەندین و گرژی و پێكدادانی سیاسی و ئابووری تێكەوتوە.

لە سەرەتای مانگی شوباتی ئەم ساڵدا و بە دیقەتریش لە دوای سەردانەكەی پوتین بۆ چین لە 4ی شوبات، كە بۆوە هۆی راگەیاندنی رێكەوتنێكی ستراتیجی و بەرفراوان لە نێوان رووسیا و چیندا، ئەمریكیەكان بە تەواوەتی بەلەسەبوون. لە یەكەم ساتەكانی راگەیاندنی ئەم رێكەوتنەدا، كە چواردە خاڵی زۆر گرنگ لە خۆی دەگرێت، راستەوخۆ ئەمریكیەكان كەوتنە هێرشی راگەیاندن و هەڕەشە بۆ سەر هەردوو وڵاتی چین و رووسیا. راستەوخۆ هەردوو كێشەی نێوان (رووسیا و ئۆكراینا) و (چین و تایوان)یان وروژاند. لە راستیشدا ئەمریكیەكان ناهەقیان نیە لەم رێكەوتنە نیگەران بن، چونگە ئامانج و دروشمی سەرەكی رێكەوتنەكەیان كۆتایهێنان بوو بە هەژومونی جیهانی ئەمریكا و سیستمی تاك جەمسەری ئەمەریكی لە سەر زەوی. ئەم هاوپەیمانیەی رووسیا و چین كۆتایی بە دەسەڵاتی تاك جەسەری و هەژمونی سیاسی و ئابووری ئەمریكا و رۆژئاوا دێنێت و كۆتایی بەو هەژمونە رەگەزپەرستی و پۆپۆلیستیەی رۆژئاوا دێت، كە دەیان ساڵە كۆمەڵگای مرۆڤایەتی بە دەستیەوە دەناڵێنێت و بوەتە شێرپەنجەی هەموو بوژانەوەیەكی ئابووری و سیاسی و كەلتوری وڵاتانی جیهان بە گشتی و وڵاتانی جیهانی سێیەم بە تایبەتی.

من بۆخۆم رووسیا بە وڵاتێكی دیموكراسی وسۆسیالزم نازانم، بگرە فۆرمێكی زۆر توندی دیكتاتۆریەت و دەسەڵاتی رەهای سیاسی هەیە، بەڵام ئەزمونی گەلان لەسێبەری هەژمون و سیاسەتی ئەمریكا بە تایبەتی لە قۆناغی تاك جەمسەریدا ئەوەندە درندە و قێزەوەن و بێ مۆراڵە، پێموایە پێویستە هەموو گەلانی ئازادیخوازی جیهان بە گشتی پێیانخۆش بێت، كە شكۆی ئەمریكا و هاوپەیمانەكان بشكێت، جارێكیتر دەسەڵاتی چەوسانەوەی میللەتانیان نەمێنێت. ئەزمونی هەژمونگەرایی ئەمریكا لە هەموو ئەو وڵاتانەی تیایدا پێگە و دەسەڵاتی هەبووە، سیستم و دەسەڵاتێكی گەندەڵ و بودەڵەی دروستكردوە، ئامانجی سەرەكیشی لەم سیاسەتە، چەوسانەوەو ملكەچكردنی دەسەڵاتی وڵاتان و گەلان بووە بۆ ژێر هەژمونی سیاسی و ئابووری و كەلتوری خۆی. لە قۆناغی جیهانگیریدا ئەمریكیەكان زۆر بە چڕی كاریان لە سەر تێكشكانی هەموو بەها و مۆراڵێكی مرۆی كردوە.

كاتێك، كە ئۆكراینیەكان بە هاندانی ئەمریكا داوای ئەوە دەكەن بچنە هاوپەیمانی ناتۆوە، بەواتە راكێشانی ناتۆ بۆ سەر سنورەكانی رووسیا لە دەرگایەكی زۆر گەورە و مەترسیداری وەك ئۆكرایناوە، رووسەكان زۆر تورە و نیگەران دەبن، راستەوخۆ داوا لە ئۆكراینیەكان دەكەن لەم داوایەیان پەشیمان ببنەوە، بەڵام كاتێك، كە ئۆكراینیەكان بە هاندانی ئەمریكا سوربوون لە سەر داواكەیان، رووسەكان چاوەروانی ئەوەیان نەكرد، كە ناتۆ و یەكێتی ئەوروپا ئەم داوایەی ئۆكراینا رەتبكاتەوە، چونكە بە باشی ئەوەیان دەزانی، كە ئەم داوایە لە سەر پێشنیار و خواستی ئەمریكا و ئەوروپیەكانە، بۆیە راستەوخۆ هێرشیان بۆ سەر ئۆكراینا دەستپێكرد تا بەهێز ئەم سیاسەتە راگرن. لێردا جەوهەری مەبەستەكەی من خوێندنەوەی ئەم ئاراستەیەی سیاسەتی نێودەوڵەتی نیە، تەنیا بە مەبەستی بەرچاورونی باسی دەكەم. جەوهەری مەبەستم ئەو دۆخەیە، كە ئۆكراینیای تیایدا خزێنراوە. كاتێك سەرۆكێكی كۆمیدی بە بێ ئەوەی هیچ حیسابێك بۆ ئایندەی میللەتەكەی و دۆخی ژیانی پڕ چەرمەسەری گەلەكەی لە سەردەمی بەرجەستەبونی قەیرانی ئابووری جیهانیدا بكات، بەبێ ئەوەی خوێندنەوەیەكی دروست بۆ گۆڕانكاریەكانی سیستمی جیهانی و واقعی زەبەلاحی هێز و وتوانای ئەمرۆی رووسەكان بكات، میللەتەكەی دەكاتە قوربانی سیاسەتێكی ئەمریكا و دەیداتە دەم گورگێكی بێ بەزی و درندەی وەك رووسیاوە، ئایە ئەمە مایەی بە پاڵەوانكردنی ئۆكراینیاكانە یان جێگای بەزەیە و رەخنەگرتنییانە. كەشتیوان و دەسەڵاتێك میللەت و وڵاتەكەیان بەو دەردە بەرن، كە بونەتە سینمایەكی تراجیدی بۆ هەموو گەلانی جیهان. وێرانكاری و داروخانی وڵاتێك لە بەهەشت دەچێت، سەرگەردانكردنی ژنان و منداڵان و بە كوشتدانی لاوان و هەڵوەشاندنەوەی ژێرخانی ئابووری و سەربازی ... هتد، ئەو وڵاتە بۆچی لە پێناو چیدا؟ ئەمە پاڵەوانیە، یان خۆفرۆشی و خیانەتكاریە؟. 

لە برگەیەكی نوسینەكەتدا كاك بەختیار دەڵێیت:(كەچی ئۆكراینیەكان دوو هەفتەیە، جیهانیان سەرسام كردووە‌و روسیایان لە لیتاوی ئۆكرایندا چەقاندووە). بەرێزم نازانم ئۆكراینیەكان بەچی جیهانیان سەرسام كردوە، كام بەرگری و كام پاڵەوانێتیان، جگە لە وێرانكردنی وڵاتەكەیان. لە كام لیتاودا رووسیایان چەقاندوە. كاك بەختیار نە ئەمرۆ سەردەمی جیهانی دوو جەسەری نێوان ئەمریكا و یەكێتی سۆڤیەتە، نە ئۆكراینا ڤێتنام و ئەفغانستانە، نە رووسیایش یەكێتی سۆڤیەتی جارانە و نە جیهانیش ئەو سەكۆو شانۆیەیە، كە سیناریۆی ئەفغانستان و ڤێتنامی تیادا نمایش كرا، بۆیە ئاكام و بەرئەنجامی ئەم شەرەیش زۆر جیاواز دەبێت لە ئاكام و بەرئەنجامی شەڕی ڤێتنام و ئەفغانستان.. 

لە برگەیەكیتردا دەڵێیت:( ئەم جەنگە جەزرەبەیەكە لە بنەماكانی جیهانگیری‌و رووسیا دەخاتە بەر مەترسیدارترین بەرپرسیارێتی مێژوویی، دژی دیموكراسی‌و سەربەخۆیی وڵاتان).  بەرێزم تۆ بێئاگایت لەوەی جیهانگیری وەك قۆناغێكی مێژووی سەرمایەداری لیبرالیزمی نوێ كۆتای هاتووە. هەموو پایەكانی لە رێكخراوی بازرگانی جیهانیەوە تا كۆمپانیا فرە رەگەزەكان لە داروخان و هەڵوەشاندنەوەدان. قەیرانی ئابووری جیهانی نەك هەر كۆتایی بە پرۆژەی جیهانگیری ئەمریكی هێناوە، بەڵكو كۆتایی بە سیستمی تاك جەمسەری ئەمریكایش دێنێت. بە چی پێوەرێك رووسیا بەرپرسیارێتی مێژووی لە دژی دیموكراسی و سەربەخۆی دەكەوێتە سەر، چی كاتێك و لە كام سەردەم و دۆخدا رووسیا لایەنگری دیموكراسی و سەربەخۆی بووە، ئەمە جگە لەوەی پرسی دیموكراسی بۆخۆی لە ئەمرۆدا كەوتوەتە ژێر پرسیارەوە، ئەم پرسە بە واتە كلاسیكیەكەی یان وەك پرۆژەیەكی سەرمایەداری رۆژئاوایی زۆر قسە و سرنجی لەسەر دروستبووە. سەربەخۆی و سەروەری نیشتمانی، كە لە سەردەمی جیهانگیردا لە پاشەكشێیەكی بەرچاوەدابووە، لە ئەمرۆدا و لە سێبەری جیهانی فرە جەمسەریدا هیچ گومانێكی تیادا نیە، كە مانا و فۆرمی جیاواز و تایبەتی هەیە. زۆربەی وڵاتانی سەرمایەداری لە ئەمرۆدا زۆر بە چڕی كار لە سەر بەرجەستەكردنی تیۆری ئابووری نەتەوەی وەك پرۆژەیەكی نوێ بۆ رووبەرووبونەوەی قەیرانی ئابووری جیهانی و بناغەی دامەزراندنی فۆرم و پرۆژەیەكی نوێی نەتەوەی دەكەنەوە.

كاك بەختیار لە برگەیەكیتردا دەڵێیت:( ئەوەی لەم جەنگەدا، پشتیوانی گەلی قارەمانی ئۆكراینا دەكات. (١٤١) وڵاتی سەرمایەداری-دیموكراسی ناو نەتەوە یەكگرتووەكانە. تەنها (٥) ولات لە تەك روسیادا بوون. (٣٥) وڵاتیش بێلایەنییان هەڵبژارد. تەواوی چەك و تەقەمەنی و مەسرەفی جەنگەكەش دژی روسیا، (١٤) وڵاتی سەرمایەداری دابینیان كردون.)

لەم برگەیەدا كاك بەختیار زۆر راشكاوانە دان بەوەدا دەنێیت، كە ئەم شەڕە، شەڕی نێوان دوو بەرەی جیهانی بەرفراوانە، ئەمریكا و ئەوروپا و هاوپەیمانەكانی لە لایەك و رووسیا و چین و هاوپەیمانەكانی لە لایەكیتر. هەر بە لۆجیك و عەقڵ ئەگەر لەم شەڕەی ئۆكراینادا ئەم هەموو وڵاتەی جەنابت باسی دەكەیت بەشدار بن و خەرجی شەرەكەی ئۆكراینایش لە سەر وڵاتە سەرمایەدارە دیموكراسیەكان بێت وەك ئەوەی تۆ گوزارشتت لێكردوە، بۆچی دەبێت ئەمە شەڕی رزگاری ئۆكراینا بێت، زیاتر لەوەی شەڕی نێوان دوو جەمسەری جیهانی و شەڕی قۆناغێكی مێژووی مرۆڤایەتی بێت، كە ئۆكراینیا تیادا قوربانی لە دایكبوونی سیستمێكی نوێی جیهانی و پلانێكی بەرەی ئەمریكیەكان و نەزانی دەسەڵاتی سیاسی ئەو وڵاتەیە.