پرسیار لە قسەنەکردنی نەوشیروان مستەفا ، پرسیار نیە لە کەسی مرۆڤێک کە لەکۆی ڕووداو و دیاردە سیاسیەکانی دوو ساڵی ڕابردوودا بێدەنگی هەڵبژاردبێت ، بەڵکە پرسیارکردنە لە بێدەنگی بیرکردنەوەیەک لەماوەی شەش ساڵی ڕابردوودا بە زمانەکانی : هەڵبژاردن ، پارلەمان ، ئۆپۆزسیۆن ، شەقام ، خۆپیشاندان و لە کابینەی هەشتەمین دا بەزمانی حکومەت لەقسەکردندا بوو . لەسەرجەم ئەو زمانە جیاوازانەدا گوتارێک ئاڕاستە دەکرا کە ئەو بیرکردنەوەیە بۆ هەر کات و ساتێک توانای قسەکردنی کاریگەرانەی خۆی هەیە ، بەڵام لەئێستادا ناتوانین گوێمان لەو بیرکردنەوەیە بێت چی دەڵێت و دەیەوێت بڵێت چی ؟؟
قۆناغەکانی قسەکردنی نەوشیروان مستەفا وەک : سەرکردەیەکی دیاری کۆمەڵەی ڕەنجدەران لە شاخ و جەنگان دژ بە بەغدا .. سەرکردەیەکی دیاری یەکێتی نیشتمانی لە دروستکردنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و دروستکردنی حکومەتی عێراقی پاش کەوتنی سەدام .. هەروەها سەرکردەیەکی دیاری ئۆپۆزسیۆن لە هەردوو حکومەتەکەی هەولێر و بەغدادا ، ئامادەیی و قسەی راستەوخۆی کورت و پوختی ئەم سەرکردە سیاسیەی باشووری کوردستان لەهەرسێ قۆناغەکەی ژیانی سیاسی خۆیدا بێ سەنگ و کاریگەری نەبووە . جەرگبڕ و شڵەقێنەربوون بۆ نەیارەکانی ، هاندەر و وروژێنەریش بوون بۆ هەوادارانی . لە حاڵەتی دۆستبوون یان دژبوونیدا ، ناکرێت لە ڕستنی سیاسەتی هەرێمدا جودابکرێتەوە . وەک پیاوێکی ستراتیجیستی مێژووناس بێئاگانەبووە لە تاڵ بەتاڵی ئەو دەزوانەی فەرشی سیاسی ئەمڕۆی هەرێمی کوردستان و عێراقی پێ چنراوە .
چنینی ئەو فەرشە ، کە پڕە لە گوڵە بۆمبی چێنراو و بۆسەی نهێنی ، چۆنیەتی هەنگاونان بەسەر چواگۆشەکانیدا دیاری دەکات . تا ئەوپەڕی دیقەت پێویستی بە پشکنینی پەڕینەوەکان هەیە بۆ ئەوەی یەکێک لەو سەدان مینەچنراوە بەژێرپێدا نەتەقنەوە و پەکی ڕۆشتن و هەنگاونان نەخەن . بۆیە بە تەنیا ڕۆشتن بەسەر ئەو فەرشەدا بەس نیە بۆ ئەوەی ڕۆڵێکی سیاسی بەرچاو هەبێت ، بەڵکە چۆنیەتی ڕۆشتن و هەنگاوەکان ، پەڕێنەوە لە مین و بۆسەکانی جیوگرافیای فەرشەکە بەهەمان قورسایی و قەبارەوە ، قەوارەیەکی سیاسی دەخاتە سەر چوارگۆشە گرنگ و چارەنوسسازەکانی نەخشەی فەرشەکە.
لێرەدا قسەکردن شتێک نیە پێچەوانەی بێدەنگ بوون بێت، چونکە خودی بێدەنگی دەبێتە جۆرێک لە قسەکردن . قسەکردن دەکاتە وەڵامی ئەو پرسیارانەی جەماوەرێک ڕادەهێنریت بە کردنیان. قسەکردنی بزوتنەوەی گۆران وەک فەزایەک لە بیرکردنەوەی نەوشیروان مستەفا ، شیوازێکە لە کۆکردنەوەی ڕا و بۆچوونە لێکچووەکان . کۆکردنەوەیان لە بزوتنەوەیەکدا کە ناڕازین بە شێوازی بەڕێوەبردنی حکومداری لەهەرێمی کوردستاندا . لەماوەی شەش ساڵی ڕابردوودا ئەو قسەکردنە توانی حیزبی سێهەم دروست بکات ، بەڵام نەیتوانی بیرکردنەوەی سێهەم لە هەرێمی کوردستاندا دروست بکات . دروست کردنی بیرکردنەوەی سێهەم لەنێوان بیرکردنەوەی کۆنسەرڤاتیڤی ( محافزکار) ی پارتی دیموکراتی کوردستان و لیبراڵانەی یەکێتی نیشتمانی کوردستاندا بەپێ ی دابەشبوونە مەعریفیەکانی کۆمەڵگەی کوردی ، بەبێ پارتی بوون و یەکێتی بوونیش لەو دوو فۆرمەدا دەق دەگرێت . هەر فیکرێکی تر جیاواز لە مەعریفەی کۆنسەرڤاتیڤانە و لیبریاڵانە لە کۆمەڵگەی سیاسی کوردیدا تا ئاستی مەحاڵ زەحمەتە بتوانێت دروست ببێت مەگەر یەکێک لەو دووانە بسڕێتەوە کە دەکاتە سڕینەوەی ڕەگ و میتۆدی مێژوویەک لە زیهن و عەقڵی دەستەجەمعیدا . ئەمەش تەنیا گرفتێک نیە لە کۆمەڵگەی کوردیدا ڕوویدابێت ، بەڵکە لە تەواوی کۆمەڵگەکانی مرۆڤایەتی دا دوالیزمی مەعریفی لە نێوان هەردوو هێزی کۆنسەرڤاتیڤ و لیبراڵدا وەک درێژکراوەی دوو فیکرەی ئایدیال و ماتریال دووبەرەی ناکۆکی کۆمەڵگەکانی مرۆڤایەتین . لە کاتێکدا ئەم دوو بەرەیە دەبنە دوو حیزبی سیاسی ، لە ئەمەریکادا دەبنە پارتی کۆماری و دیموکراتەکان ، لە بەریتانیادا پارتی کۆنسەرڤاتیڤ و کارگەران ، لە ئەڵمانیادا دابەش دەبن بەسەر پارتی دیموکراتی مەسیحی و سۆسیال دیموکراتدا ... هتد . کە هەریەکەیان نوێنەرایەتی یەکێک لەو دوو بیرکردنەوەیە دەکەن لە کۆمەڵگەدا . بیرکردنەوەی سێهەم لە نێوانیاندا بە زەحمەت هەڵدەکات و بەهۆی هەڵنەکردنیەوە بە ئانارشیست و فەوزەوی دەردەکەوێت .
مێژووی حیزبی سیاسی لە هەرێمی کوردستاندا چەندین جار حیزبی سێهەمی بەخۆیەوە دیوە . لە کۆتایدا لەنێوان هەردوو حیزبەکەی تردا دابەشبوونەتەوە . پارتی گەل ، پارتی سوسیالیست ، زەحمەت کێشان ، نمونەی ئەو پاراتانەبوون لە هەندێ کاتدا ڕۆڵی حیزبی دووەمیان بینیووە . بەڵام لەبەر ئەوەی بیرکردنەوەی سێهەمیان بۆ دروست نەبووە ، جارێکی تر دابەش بوونەتەوە بەسەر هەردوو بیرکردنەوە باوەکەی کۆمەڵگەدا و کۆتاییان بەخۆیان هێناوە . بزوتنەوەی گۆڕان بۆ ئەوەی خۆی لە بێدەنگی پاش ئەم ڕەشەبایە دەربازبکات ، دەبێت خۆی لە خەمی خەسارەتی حیزبی دەربازبکات . لەکاتێکدا نە سیاسەت و نە حکومداری بە دروشم بەڕێوەناچێت ، پێویستە دەکات لەم بێدەنگیەدا گۆڕان خۆی بکاتە فیکرەیەک لەبری ئەوەی وەک حیزبێک بیرکردنەوەکەی دەربڕینی قسەی جەماوەر بێت کە بەبێ بزوتنەوەی گۆڕانیش جەماوەر ئەو قسەکردنەی خۆی هەیە کە دەیەوێت بیکات ، بەڵکو دەبێت فیکرەیەک بێت جەماوەر لە بیرکردنەوەی ئەودا قسەبکەن . فیکرەیەک بێت لەم قۆناغی بێدەنگیەدا یەکێک لەو دووقسەیە زاڵ و یەکلابکاتەوە کە عەقڵی سیاسی کۆمەڵگەی کوردی بەسەردا دابەشبووە و نەهێڵێن لە بێدەنگی کەسی نەوشیروان مستەفادا ، مینەکانی فەرشە سیاسیەکەی هەرێم بەژێرپێی خۆیاندا بتەقێتەوە .