رێگەكانی گۆڕانكاری جگە لەوەی چەندین رێگەن، بەڵام بۆ گۆڕانكاری سیاسیی و بۆئەوەی ئەو گۆڕانكارییانەی دیكە بەدوای خۆیدا بهێنێت، یان رێگەی دیموكراسی و سندوقی دەنگدانە، یان خۆپیشاندان و شۆڕش و راپەڕینە.

كورد لەباشوری كوردستان لەرێگەی یەكەمدا نەك سەركەوتوو نەبوو بگرە لەكەداری رێكخراوە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەكانیش بووە بەوەی پاكێتی لەهەڵبژاردنەكانی كوردستاندا بوونی نەبووە، سەلماندنی ئەو راستیانەش تەزویركردنی دەنگی دەنگدەرانە لە هەڵبژاردنەكانی 25/7/2009 و بەدوایدا مانگی ئاداری 2010 و دواتریش هەڵبژاردنی ئەیلولی 2013 ی پەرلەمانی كوردستان و دوای ئەویش هەڵبژاردنی پارێزگاكانی هەرێم لە 30 نیسانی 2014.

ئەم پێشێلكردنەی مافی دەنگدەر وای لەدۆخی كوردستان كردووە كە جگە لەوەی دەنگدەر بڕوای بە دەنگی خۆی نەبێت تا لەرێگەیەوە گۆڕانكاری دروستبكات، لەهەمانكاتدا ئەو دۆخەش دروستبوو كە ئێستا تێكڕای خەڵك پێوەی دەناڵێنێت، هۆكارەكەشی ئەوەیە كە كوردستان دابەشبووە بەسەر دوو زۆندا ئەویش زۆنی زەرد كە دوو پارێزگا لەخۆدەگرێت، زۆنی سەوز كە پارێزگایەك و ناوچەی گەرمیان كە ناوچەیەكی فراوانە، هیچ یەكێك لەم دوو سیستمە ئامادەگی تێدا نییە لەرێگەی سندوقی دەنگدەرەوە دەسەڵاتە سیاسیی و كارگێریی و ئابورییەكانی وازلێبێنێت، هۆكاری ئەمەش ئاشكرایە كە هەر یەك لەم دوو دەسەڵاتە خاوەنی هێزێكی چەكدارن و پێشینەیەكی خەباتی شاخیان هەیە لەكوردستان و مۆنۆپۆڵی ئابوریی و كارگێڕیی بەمافی خۆیان دەزانن.

كەواتە ئەوەی بزووتنەوەی گۆڕان لە هەردوو ناوچەكە لەو پرۆسەی دەنگدان چنییەوە، ئەوە بوو نەیتوانی ببێتە هێزێكی ركەبەری ئەو دوو لایەنە جگە لە خنكاندنی ئەم بزووتنەوەیە لەرێگەی برسیكردن و نانبرین و هەڕەشەكردن، بەرهەمەكەی هێندە كاریگەری لەسەر دۆخی گشتی نەبوو، تەنیا ئەوەندە نەبێت خەڵكی لەخەوێك راچەند، كە تا ئەم ساتانەش ئەو راچەنینە بەرهەمەكەی نەك سەوز نەبووە رۆژ بەرۆژ وشكدەبێت.

با لێرەوە واز لە هەڵبژاردن بهێنین، كە ئیدی ئەلتەرناتیڤی گۆڕانكاری سیستمی سیاسی نییە، چونكە لەژیانی سیاسی حزبی پارتی و یەكێتییەوە ئاشكرایە، كە ئەمان نەك ئامادەنین گۆڕان لەژیانی خەڵكدا بكەن، بەڵكو هیچ یەكێك لەبەرپرسانی ئەم دوو حزبە ئامادەنییە گۆڕانكاری لەژیانی حزبی خۆشیاندا بكەن.

لێرەدا دێمە سەر رێگەی دووەم بۆ گۆڕانكاری كە ئەویش خۆپیشاندان، بەدوایدا راپەڕین و شۆڕشی چەكداری. بەڕای من خۆپیشاندان سەرەتاو ئاماژە بۆ شكستی لێكتێگەیشتن، هەر بۆیە حكومەتەكان لەكاتی خۆپیشانداندا دەیانەوێت بە زووترین كات ئەو توڕەییە دامركێننەوە، لەئەمریكا هیچ خۆپیشاندانێك لە رۆژێك یان دوو رۆژ زیاتر تێپەڕ ناكات، پۆلیس بە زووترین كات كۆنترۆڵی دەكات، لەقۆناغی خۆپیشاندانیشدا بێمانایی ئەوكاتە دەست پێدەكات كە درێژە بكێشێت، چونكە ئەمەش ئاماژەیە بۆ هەنگاونان بەرەو رۆتین و دووبارەكردنەوەی دروشم و ماف و داواكان نەچنە خانەی جێبەجێكردنەوە، لەكوردستان هۆكاری ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە ئەوانەی خۆپیشاندان بەمافی خۆیان دەزانن ئەو كەسانەن زیاتر كۆنسێپتێكی ئۆپۆزسیۆنبونیان هەیە، لەبەرامبەردا زۆر مووچەخۆرم بینیوە كە پابەندبوونی حزبایەتی ئەو هۆشیارییەی لێسەندۆتەوە و وێرای گوزەرانی خراپی ئامادەنەبووە بچێتە ریزی خۆپیشاندەرانەوە، ئەگەر نا لە كوردستان زیاتر لە 450 هەزار مووچەخۆر هەیە، ئەگەر 450 مووچەخۆر برژێتە سەر شەقامەكان چی روودەدات، یەكێكی لەو هۆكارانەی شكستی بەم چالاكییە هێناوە دابەشبوونی زۆنی زەرد و سەوزە، كاتێك لەهەولێر و دهۆك دەڕوانیت، هەستدەكەیت مووچەخۆرەكانی ژیانیان بۆ فەراهەمكراوە، لەبەرامبەردا كە مووچەخۆرە خۆپیشاندەرەكانی سلێمانی و گەرمیان دەبینیت، واتلێدێت دەستكەیت بە كۆكردنەوەی كۆمەك بۆیان و لەچەند رۆژی داهاتوودا ژیانی ماڵو منداڵیان كۆتایی دێت.

لەگەڵ ئەوەشدا من بڕوام بەوە هەیە كورد لەرووی سایكۆلۆژییەوە هێندە برسی كراوە ئەوەندەی هاوارێتی بۆ نان و مووچە ئەوەندە هاواری نییە بۆ پرسە سیاسییە نایاساییەكان و نەبوونی ئازادی سیاسی لەكوردستان، ئەگەر خەڵك لەسەرتاوە خۆپیشاندانی دژی شەڕی براكوژی بكردایە ئێستا حزبی كوردی نەیەتوانی برسی بكات، ئەگەر خەڵك دژی هێنانی تانكی بەعس و تورك بۆ ناو خاكی كوردستان خۆپیشاندانی بكردایە، ئێستا حزبی كوردی نەیەتوانی برسی بكات، ئەو رۆژەی كورد گەڕایەوە بەغدا و بەغدای دروستكردەوە، خەڵك دژی ئەم سیاسەتی سیستمی حوكمرانییە بوایە، ئەوە نەیاندەتوانی ئێستا برسی بكەن، ئەگەر ئەو رۆژەی بۆری نەوتی كوردستان كرایەوە بەروی دنیادا و خۆپیشاندانی دژی بەتاڵانبردنی نەوتی كوردستان بكردایە ئێستا حزبی كوردی ئامادەنەبوو برسی بكات، كەواتە خۆپیشاندان و مانگرتن چەكێك نین بۆ گۆڕانكاری.

لێرەوە دەپەڕمەوە بۆ سەر ئەگەری رودانی راپەڕین دژی حوكمڕانی كوردی، ئەمە ئەگەرێكە دوور نییە روبدات، چونكە كاتێك رێگەكانی دەنگدان و خۆپیشاندان شكستیان هێنا، دواچارە ئەم هەنگاوەیە، من باسی باشییەكانی ئەم هەنگاوە ناكەم، چونكە هیچ راپەڕین و شۆڕشێكم نەبینیوە ئەنجامی دواتری باشتر بووبێت لەپێشوو، ئەگەر هەشبێت من بیرم نییە.

لێرەدا باسی خراپەكانی دەكەم و دەیبەستمەوە بەوەی كە ئەم هەنگاوە لاوازە، پێش هەموو شتێك كورد هەرچی راپەڕینی كردووە دژی هاوزمانی خۆی نەبووە، واتە دژی بێگانە بووە، هەر لەم روانینەشەوە زۆربەی كورد لەتێگەیشتنێكی ناسیونالیستییەوە لە ئەزموونەی باشوری كوردستان دەڕوانێت، بۆیە لەهەر شوێنێكی دنیادا هەنگاوێكی پێشكەوتنی كورد هەبێت هەموو كورد لەهەر شوێنێك بێت بەهی خۆی دەزانێت، كاتێك تاكی كورد لەباشور دەیەوێت راپەڕین بكات، نازانێت دژی كێ بیكات و روو لەكوێ بكات، كوێ تەفروتونا بكات و كوێ كۆنترۆڵ بكات، كێ بروخێنێت؟ لەنێوخۆی هەرێمی كوردستانیشدا وەك بۆ خۆپیشاندانەكانیش لێكمدایەوە، ئەوەی پێشرەوی لەراپەڕین دەكات، خەڵكی نێو زۆنی سەوزە، گەر گریمان راپەڕین بوو، خەڵكی سلێمانی و گەرمیان دژی كێ راپەڕین دەكەن؟.... دژی یەكێتی؟ لەكاتێكدا كادر و هەوادارانی یەكێتی لەئێستادا زوومی تاوانەكانی ئەو مەینەتییانەی كە بەسەر كوردستاندا هاتووە ئۆباڵەكەی ئەخەنە ئەستۆی پارتی دیموكراتی كوردستان، كەواتە لێرەدا دەگەڕینەوە خاڵی سفر، كەواتە ئەگەر لەزۆنی سەوز بیرۆكەكە وابێت خۆپیشاندان دژی پارتییە ئەوە هەموو لایەك دەزانن كە پارتی نە ژمارەیە نە هێزێكی كاریگەرە لەو ناوچەیە، خۆ ئەگەر بەو ئومێدەش بین خەڵكی هەولێر راپەڕین دژی دەسەڵاتەكانی زۆنی زەرد و پارتی بكات، ئەوە خۆپیشاندانەكان سەلمێنەری ئەو راستیەن كە ئەوە ئەستەنگە.

هەر بۆیە دوا قسەشم بۆ كۆكردنەوەی ئەم قسانەی سەرەوە ئەوەیە ئەگەر بمانەوێت هەر دەسەڵاتێكی سیاسی بنبڕبكەیت و نەیهێلیت، ئەوە پێویستە شكست بە پایتەخت بهێنیت، تا پایتەخت نەكەوێت هیچ دەسەڵاتێك ناكەوێت.