هەرێمی كوردستان نوقمی قەیرانی جیاجیایە، هەموو لایەنەكان، كە لەراستیدا هەمووشیان كەم و زۆر بەشێكن لە خودی قەیرانەكان، قسە لە چارەسەر ئەكەن . بەشێوەیەكی گشتی قەیرانسازی بەشێكە لە رێو شوێنەكانی ئیدارەدانی ناكۆكیەكان ، بەتایبەت لەنێوان حزبە حوكمڕانەكان و ئۆپۆزیسیۆنداو ململانێی سیاسی لە شێوازو میتۆدی قەیرانسازی خاڵی نیە ، بە تایبەت لە ژینگەیەكی سیاسی و كۆمەڵایەتیدا كە تژی بێ لە یادەوەری خوێناوی و تۆڵە لەیەكتر سەندنەوە و بادانی قۆڵی یەكتری، وەك ژینگەی كوردستان كە هێشتا پاشماوەكانی شەڕی ناوخۆ بە ئەندازەیەكی مەترسیدار زیندوون و لەكارلێكی بەردەوامدان و لەسایكۆلۆژیا و رەفتاری مەبەستدار و بێ مەبەستدا بەردەوام بەڵام بە ڕوخساری جۆراوجۆردا بەرجەستە ئەبنەوە.
مەسەلەی سەرۆكایەتی هەرێم و ئەو لێكەوتانەی تا ئێستا لێی كەوتوونەتەوە تەنیا نەبۆتە هەوێنی بەرهەم هاتنی قەیرانێك بەناوی قەیرانی ئیستحقاقی سەرۆكایەتی هەرێمەوە، بەڵكو لە ئاستی سیاسی و كۆمەڵایەتیشدا چەندین قەیرانی تری لێ كەوتۆتەوە.
بێمەوە سەر مەسەلەی قەیرانسازی، كە كەم و زۆر وەك شێوازێك بۆ ململانێ پاساوئەدرێت، وەك چۆن بەدەر لە بردنەوە و دۆڕان، قەیرانسازی كارێك نیە بەقەدەر پێچەوانەكەی قوڕس بێت و ، رەنگە لێوەشاوەیی سیاسی نمونەیی پێویست نەبێ، بەتایبەت لە دۆخی ئەوتۆدا كە هەلومەرجی بابەتی گونجاو بێت و میتۆد و تێزی میكافیلیانە و تیۆری پیلان بەشێكی فراوانی پانتایی فیكرو پرۆسیس و كەش و هەوای سیاسی پێك بێنێت. بەڵام ئەگەر قەیرانسازی كردەیەكی ئاسان بێت و لێوەشاوەییەكی ئەوتۆی نەوێ، ئەوا بەپێچەوانەوە لێك هەڵوەشاندنەوەی قەیران (قەیرانەكان) ئاسان نیە و لێوەشاوەیی و بگرە كارەكتەری لێوەشاوەو بوێری ئەوێ، نەخاسمە ئەگەر خودی قەیرانەكە تا ئەو ئەندازەیە ئاڵۆز و تێكەڵاو بوبێ كە هەوڵەكانی چارەسەركردنی ئاڵۆزتری بكا وەك ئەو قەیرانەی ئێستای هەرێم، ئەوا بێ دوودڵی كارەكتەری نەترس و خاوەن ئیرادەی ئەوێ كە بەرچاوی روون بێت و بە زەلالی لێوارە رەزا قوڕسەكانی هەڵدێر ببینێ.
دكتۆر بەرهەم، لەناو گێژەنی ئەم قەیرانانەی هەرێمدا، بوێرانەدەستی بۆ پڕۆسەیەك برد كە لە بەها و ئامانج و دەلالەتەكانیەوە بەتەواوی پێچەوانەی پرۆسەی قەیرانسازییە و ئەویش ئەویش پرۆسەی لێك هەڵوەشاندنەوەی قەیرانە. بەمەش ، وەك سەركردەیەكی سیاسی سیفەت و كارامەیێكی دیكەی خستە سەر كارامەییەكانی تری. بەتایبەت ئەو كارامەییە لە ناو خێڵێك لە كارەكتەری لێنەوەشاوەی قەیرانسازدا روونتر و دروەشاوەتر دەر ئەكەوێ.
دكتۆر بەرهەم و زۆر لەوانەی وەك ئەو پەرۆش و بەرپرسیارانە رەوشەكە لێك ئەدەنەوە ، ئەیانزانی، كە پڕۆسەی هەڵوەشاندنەوەی قەیران، لەهەل و مەرجی وەك ئێستای كوردستاندا، نەیاری زۆری ئەبێ بەڵام ئایا هەمیشە لە مێژوودا وانەبووە كە كار و هەڵوێست و هەنگاو و سیاسەتی نمونەیی ، وەك پرۆژەكەی دكتۆر بەرهەم، دژە هێرشی بێ پەروا و دڵڕەقانەی ئەكرێتەسەر؟ وەئایا ئەو زۆرینەیەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كە پشتیوانیان لە پرۆژەكەی كرد و كردیانە پرۆژەی یەكێتی ( بەر لە كۆبوونەوەی سەركردایەتی ) نەیان ئەزانی كە دواتر چۆن ئەبنە نیشانەی تیری دڵڕەقانە؟ بەڵێ ئەو هەڤاڵانەی مەكتەبی سیاسیش بڕیاری نمونەییانداو، بوێر بوون و لە لۆمەی بێ جێ‌ی تەنگبینان نەترسان.
بیرمە چەند ساڵێك لەمەوبەر، كە لەناو خودی یەكێتیدا غەدر لەكاك بەرهەم كرا، لەوتارێكی رۆژنامەنووسیدا ، نووسینێكی هاوخەمی و هاودەردی و هاندانم بۆ كاك بەرهەم نووسی بەناونیشانی (كاك بەرهەم، لایهزك ریح) ، ئەمڕۆش وای ئەبینم كە وەختیەتی جارێكی تریش كاك بەرهەم هان بدەم و پێی بڵێم : دوودڵ مەبە، مەترسە و سیاسەتەكەی تۆ و هەڤاڵانی تر لە مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی و ئاستەكانی تری یەكیێتیدا سیاسەتی راست و كوردانەی بە پەرۆشە ، چونكە قەیرانەكان لەكۆڵ كورد ئەكاتەوە و دڵنیایی و ئۆقرەیی ئەداتەوە گەلەكەمان و زۆر لە مەترسیەكان ئەڕەوێنێتەوەو ، دواجاریش وەك هەمیشە مام جەلال ئەیووتەوە ( هەر سیاسەتی ڕاست سەرئەكەوێ ) بۆیە ئەمجارەشیان بە پیت و وشە و رستەی درشت ئەڵێمەوە: دكتۆر بەرهەم، لایهزك ریح .