دەزگاکانی خێرخوازی{بارزانی‌و مام} دەرفەتێک بۆ گەندەڵی‌و هەوڵێک بۆ گەمژەکردنی خەڵک

گۆران هەڵەبجەیی

بەهۆی ئەوەی هیچ کاروکایەو بزافێکی سیاسی ئابووری کۆمەڵایەتی لە سیاقی سرووشتی خۆیاندا  لە هەرێم ڕوونادەن، بۆیە هەردەم ڕوودانی ئەو جۆرە کاروچالاکیانە جێگەی گومانن، بەتایبەت گەر لەلایەن یەکێتی و پارتیەوە ئەنجام بدرێن.

ئەم دوو حیزبە  بەرلەوەی هەر هەنگاوێک بنێن، یا هەر کارێک لەهەر  بوارێکدا ئەنجام بدەن گچکە یا گەورە، یەک شت لەبەرچاودەگرن ئەویش بەرژەوەندی حیزبە، کەواتە لەم جۆرە مەسەلانەدا  بەرژەوەندی خەڵک و خزمەتکردنیان لەزهن و بەرنامەیاندا غائیبە.

نمونەیەکی بەرچاو دەزگاکانی {بارزانی و مام}ن،گوایە ئەم دوو دەزگایە دوو دەزگای خێرخوازین و ئامانج و مەبەستیان هاوکاری و گرۆیی لێقەوماوان و هەژارانە.

لێ لە ڕاستیدا  مەبەست و مەرام پڕوپاگەندەیە بۆ حیزبەکانیان ، دەخوازن لەڕێگەی ئەو ڕێکخراوانەوە ڕووی قێزەوەنی حیزبەکانیان جوان بکەن و وەک فریشتەو فریادڕەس نیشانیان بدەن.

زۆربەی وڵاتانی جیهان خاوەنی دەزگاکانی خێرخوازین وەک [خاچی سوور، نیومانگی سوور یا هەر ناوێکی تر]،بەو پرەنسیپانە کاروچالاکییەکانیان بەڕێوە دەبەن کە لەهەمووجیهاندا پەیڕەو دەکرێن.  زۆر ئاساییە کە هەرێمیش  چەند دەزگایەکی خێرخوازی هەبێت، بەمەرجێک شەفافیەت و ڕاستگۆیی لە کارەکانیاندا هەست پێبکرێت.

ئەو دوو دەزگا خێرخوازیەی هەرێم کە لەسەرەتادا ئاماژەم پێداون دوو دەزگای تەواو حیزبین و کادێرانی حیزب دەیانبەن بەڕێوە و بۆ خزمەتی حیزب دامەزراون و دوورن لە پرەنسیپە جیهانیەکانی تایبەت بە دامەزراوە خێرخوازیەکان.

داهات کۆڵەکەی سەرەکی هەموو دەزگا خێرخوازیەکانە ،جا بۆ ئەوەی بەرچاوڕوونیەکمان سەبارەت بەسەرچاوەی داهاتی دەزگاخێرخوازیە جیهانیەکان هەبێت ،دەزگای[خاچی سووری دانمارکی ] دەکەمە نمونەو پاشان لەگەڵ هەردوو دەزگا حیزبیەکەدا بەراوردی دەکەم.

چەند سەرچاوەیەک هەن کە بەردەوام دابینی خەرجیەکانی ئەم ڕێکخراوە دەکەن و لە ماڵپەڕو گۆڤارە وەرزیەکانیاندا بە داتا ئاماژەیان پێدەکەن لەوانە:

+ ئەو دوکانانەی شمەک و کۆنەی تێدا دەفرۆشن.ئەم شمەکانە هاوڵاتیان دەیانبەخشن یاخود ناوماڵی کەسانی کۆچکردوون.
+ لەڕێگەی ئەو هاوبەشانەی مانگانە مەبلەغێک دەبەخشن.[من و هاوژینەکەم لەساڵی ١٩٩١ وە مانگانە مەبلەغێک دەبەخشین.
+ فرۆشتنی گۆڤاری وەرزی خۆیان
+ تەبەروعی میدیاکانی دانمارک.
+ هەڵمەتی ساڵانەی کۆکردنەوەی پارە  لەڕێگەی گەڕان بەماڵان و بازاڕەکاندا .
+کۆکردنەوەی پارە لەڕێگەی ژمارەی بانکی یاخود [SMS]ەوە
+ بەخشینی کارگەو کۆمپانیاکان .
+کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی فلیم

وێرای ئەم سەرچاوانە دەزگای خاچی سووری دانمارکی  هاوکاری دارایی لە لایەنێکی دەوڵەت وەردەگرێت کە ئەویش {فەرمانگەی کۆچبەرانی دانمارکی}یە.

کەواتە بۆمان ڕووندەبێتەوە کە بەهیچ جۆرێک پارە لە حیزب و حکومەت و سەرۆک وەزیران وەرناگرن و بەیاسا قەدەغەکراوە.
ئەوجا بابزانین ڕێکخراوە حیزبیەکانی بارزانی و مام بەچ میتۆدێک کاردەکەن و چ جۆرە مەرجێکی [ڕێکخراوی خێرخوازیان تێدایە بەتایبەت لەڕووی داهاتەوە].

باز بەسەر مۆڵەت و بارەگاو سنووری کارکردن و شێوازەکانی هاوکاری و هەندێک وردەکاریدا دەدەین، چونکە گرنگ نین و لەکوردستان بە ئاسانی دەستەبەر دەبن ،بەتایبەت بۆ دوولایەن کە خۆیان دەسەڵاتداری یەکەمن.

ئەو مەرجەی گرنگەو هەڵوەستەی لەسەردەکەم داهاتی ئەم دوو  ڕێکخراوە خێرخوازیەیە،کە ناڕوون و  نادیارە.

لە پێناسەی دەزگای خێرخوازی بارزانیدا بەم جۆرە ناڕوونە ئاماژە بەسەرچاوی داهات کراوە :

{دەزگای خێرخوازیی بارزانی بۆ ئەنجامدانی ئەم ئەرکانە زیاتر پشتی بە خەڵکی خێرخواز و مرۆڤدۆستی کوردستان بەستووە، دەتوانین بڵێین بەشێوەیەکی سەرەکی خەڵکی خێرخواز و دەوڵەمەندی کوردستان ھاوکاری ماڵی (فەند) ی پرۆژەکانی ئەم دەزگایە دەکەن.}
سەیر ئەوەیە ناوی یەک مرۆڤدۆست یا دەوڵەمەندی کوردستان نەهاتوە کە[فەندی] پێشکەش بەو دەزگایە کردوە ،کە ئەوەش مەرجێکە لەمەرجەکان و پێویستە بەناو  و مەبلەغەوە ئاماژەی پێبدرێت. با لەوەش گەڕێین کە سەرچاوەکانی هاوکاری دارایی ناشەفافن، بەڵام دەچێتە ئەقڵەوە دەزگایەکی وا زەبەلاح کە بەقسەی خۆیان چالاکیەکانی چەندین و ڵات و دەڤەری گرتوەتەوە تەنها بەخێرو سەدەقەی چەند دەوڵەمەندێک بچێت بەڕێوە؟

کەواتە لەکوێوە پارە دابین دەکەن؟ بۆ گەڕان بەدووی  وەڵامەکەیدا خۆماندووکردنی نەگەرەکە و زۆر سانایە .ئاشکرایە هەرچی داهاتی کوردستانە لەژێر چنگی ئەو دووحیزبەدایە ،هەرخۆیان بڕیار لەسەر خەرجکردنی یا تەخشان وپەخشانکردنی دەدەن.
لەم حاڵەتەدا زۆر ئاساییە ساڵانە پارەیەکی زۆر لە داهاتی هەرێم کەهی خەڵکە بخرێنە سەرحسابی حیزب و لەوێشەوە بۆ [دەزگای خێرخوازی بارزانی و مام].

بەهۆی ئەم دەزگایانەوە ژمارەیەکی زۆر لەئەندامان و لایەنگرانی هەردوو حیزب بەناوی خۆبەخشەوە کاردەکەن، بەڵام لەڕاستیدا مووچەخۆرن کە مەرج نیە ناونیشانی مووچەکانیان ئەم دەزگایانە بێت.

بەهۆی ئەوەی  لێپرسینەوەو چاودێری و حسابات لەداهات و خەرجیەکاندا نیە ، ئەم دەزگایانە بوونەتە ژینگەیەکی گونجاون بۆ گەندەڵی و بەهەدردانی پارەی میللەت، خۆگەر لەوبارەوە شتێک هەبێت ئەوە بەنهێنی و لەتاریکیدا ڕوودەدەن.

دیارە لایان شەرمە بڵێن سەرچاوەی داهاتمان پارەی دزراوی خەڵکە چونکە لەسەریان دەکەوێت.

سەبارەت بە سەرچاوەکانی داهاتی دەزگای خێرخوازی مام زۆر گەڕام هیچ زانیاریەکم دەست نەکەوت.

من دژ بەهیچ دەزگایەک نیم گەر لەبواری هاوکاری مرۆیدا کاربکات و هاوکاری لێقەوماوان بکات، بەڵام کێشەکە لەوەدایە کە ئەم دوو دەزگایە مەبەست و ئامانجیان لایەنە ئینسانیەکە نیە کەوەک پێشتر ئاماژەم پێدا، بەڵکو خۆدەرخستن و پروپاگەندەی بێتامە بۆ حیزب و سەرکردە کۆچکردوەکانیان.

ئەم بۆچوونەم لەخۆڕا نەهاتوە بەڵکو ئەزموونی ٣٢ ساڵی دەسەڵاتی ئەم دووحیزبەیە بەوەی هیچ کارێک هیچ هەنگاوێک بەرەو خزمەتکردنی خەڵک هەڵناگرن با گچکەش بێت گەر بەرژەوەندی حیزب و ڕمووزەکانی تێدا نەبێت.

هاوکات منافەسەی ناشەریفی ئەم دووحیزبە گەشتە ئەم بوارەش،بەوەی هەر پاش چەند ساڵێک لەدامەزراندنی دەزگای خێرخوازی بارزانی دەزگای خێرخوازی مامیش  بوونی خۆی بەیان کرد.

هەردوو دەزگاکە دەخوازن خەڵک گەمژە بکەن کەگوایە دوودەزگای تەواو خێرخوازین و تەنها ئامانجیان خزمەتکردنی خەڵکەو لەهەرشوێنێک پێویست بێت ئەمان لەوێن،ئەوەش ڕاست نیە بەوەی لە دیاری کردنی شوێنی پێشکەشکردنی هاوکاریدا مەزاج و نزیکی لە حیزبەکانیان و وەلای خەڵکەکە بۆ یان دەوردەبینێت.


هەندێک زیانیاری گرنگ دەربارەی دەزگای خاچی سووری دانمارکی.

+ ئەم ڕێکخراوە لەساڵی 1876 دا دامەزراوە، لە نێو دانمارکدا [220] لقی هەیە، کە 35000 خۆبەخش کاری تێدادەکەن.
+ لە 192  وڵاتدا پرۆژەیان هەیە . 

+ بەسەرجەم بنکە و لقەکانی لە ناوەوەو دەرەوەی دانیمارک تەنها [200] مووچەخۆری هەیە، کە ئەمانەش زیاتر بەرپرسی وێزگەکانن و بەمووچەیەکی کەم کاردەکەن.

+ تەنها لەساڵی پاردا خاچی سووری دانمارکی  1,6 ملیار کرۆنی لە نێو دانمارک و وڵاتانی دیکەدا لەبواری هاوکاری جۆراوجۆردا خەرج کردوە.

+خاچی سووور لەبووارەکانی پەناهەندە، نێوگری لایەنەکان لەجەنگدا،دابینکردنی پێداویستیەکانیڕۆژانە بۆ خەڵکانی نێوجەنگ،هاوکاری لەبواری کارەساتیمرۆیی و سرووشتیدا،هاوکاری وڵاتە هەژارکان لەئاسایا ئەفریقا ئەمریکای لاتین،کردنەوەی خەستەخانە،ڕاکێشانی ئاوی خواردنەوە، کردنەوەی خوێندنگا، نوێژەنکردنەوەی ڕێگاوبان و زۆرکاری دیکە.






07/12/2023



وتارەکانی تری نوسەر