ڕاپەڕینی گەلی کوردستان و تەفروتان کردنی دیکتاتۆری بەعس لەپێناوی چیدا بوو ؟
دوای ۳۱ ساڵ لە خۆبەڕێوەبردن و دەسەڵاتدارێتی ، پاش ئەزمونێکی زۆر لە پەیوەندی هەرێمایەتی و نێو دەوڵەتی و هاوکاری ناوەندە جیهانیەکان ، لەگەڵ خۆراگری بەردەوامی جەماوەری کوردستان و بوونی سەروەت و سامانێکی زۆری سروشتی ودارایی هەرێمی کوردستان .
بەڵام هێشتا خەڵک هەست بەئارامی ناکا ، ئەندامەکانی کۆمەڵی کوردستان بەئاسودەیی ناژین و لەژیانێکێ پر لە نادادی و بێ هیوایی و ترس لەداهاتوودا دەژین .
ئاخر ئەوەی بۆ ئەم دەسەڵاتە هەڵکەوتوە لە سێ دەیی ڕابردوودا نموونەی کەم بووە لەدنیای کۆن و نوێدا .
دەبوو ئێستا هەمووان بەهیواوە لەداهاتوو بڕوانن نەک ئاوڕ بۆ ڕەمزە قێزونەکانی ڕابردوو بدەنەوە وەک ئەوەی ئێستا لە هەندێ پەیج وسۆسیال میدیا دا دەیبینین و
بێهودە لە ململانێ کردن بۆ ژیان بڕوانین و چاوەڕێی ڕزگارکەرێکی نادیار بین ،
بۆچی هاوڵاتی کوردستانی دوای ۳۰ ساڵ لە ڕاپەڕینی گەلەکەی بەردەوام لەمەترسیدا بژی و بەشێکی زۆری لێی هەڵبێت و زێدی خۆی بێ ماڵئاوای بەجێ بێڵێت ،
بەشێکی تری لەناو هەرێمدا ترسی لەژیان و چارەنوسی خۆی و دواڕۆژی مناڵەکانی هەبێت ، سەرباری ئەوەی کە هەزاران هاوڵاتی بەردەوام لە هەوڵی گۆڕانکاری و باش کردنی ژیانی ئابووری و کۆمەڵایەتی و سیاسی ناو هەرێمەکەدان بە چەندین شێواز لەتێکوشاندان ،
بەڵام تارمای ترس و تۆقاندن بەشی زۆری ژیانی داگیر کردبن و خەیاڵی ڕاکردن و نەداری و بێ هودەیی و نائارامی لە مێشک و شعوریاندا بێت .
شەنووکەوکردنی ئەم دۆخە زۆر سادە وساکارە بۆمان ، کاتێ ئەم هەموو دەستکەوت و داهات وتوانایە هەبێت و لەلایەکی ترەو هەوڵ وتەقەلای بەردەوام هەبێت بۆ گۆڕانگاری بەرەو ژیانێکی باشتر ، بەڵام ئەنجامەکی نائومێدی و ناعەدالەتی بێت بێگومان هۆکارەکەی دیارە کە دیکتاتۆریەتی دەسەڵات و ڕێگرکردنیەتی لە گۆڕانگاری کۆمەڵایەتی لەناو هەرێمدا .
لە هەر کومەڵێکدا کە جیاوازی لەنێوان ئەحزاب و پێکهاتەی سیاسی و کۆمەڵایەتیدا هەبێت ، وململانێ
و بۆچوونی جیاواز بۆ ژیان و سیستەمی حوکمڕانی هەبێت ، بێگومان هەموو لایەنەکان و جەماوەرەکە کە ناکۆکن لەچەند ڕێگەیەکەوە دەکەن بە ئامانج:
۱- رێکەوتن و لێکتێگەیشتن وڕازی بوون بەمەرجی یەکتری بۆ ئەوەی بەهاوبەشی کومەڵگە بەڕێوە بەرن .
۲- بەململانێی دیموکراسی و هەڵبژاردنی گۆڕانکاری سیاسی دروست دەبێت و جێگۆڕکێی ئاشتیانەی دەسەڵات دەبێت .
۳-لەڕێگەی ڕازی بوون و قبوڵ کردنی داواکاری و خواستەکانی هاونیشتمانیان کە لەخەبات و تێکۆشانێکی مەدەنیدا فشار دەخەنە سەردەسەڵات بۆ گۆڕانکاری لەژیانی سیاسی وئابووری وکۆمەڵایەتی ناو کومەڵگە .
٤- بەڕێگەی شۆڕش و ڕاپەرینی چەکداری دەسەڵات چۆڵ دەکەن یان گۆڕانکاری دروست دەبێت .
بەڵام ئەم دەسەڵاتەی هەرێم هیچ کام لەم ڕێگە و شێوازەی خەباتە قبوڵ ناکات و وەڵامی راستەقینەیان نیە بۆ گۆڕانکاری یان دەستبەردانی دەسەڵات وزۆرداری نابن .
-رێکەوتن دەکەن و بەڵێن دەدەن بەڵام هیچی لێ جێبەجێی ناکەن .
-هەڵبژاردن دەکەن بەڵام تەزویر دەکەن ، سەرکەوتووش نەبن دەسەڵات چۆڵ ناکەن.
-داخوازی خۆپیشاندەرو خەباتی جەماوەری وەڵام نادەنەوە و کاری بۆ ناکەن بەڵکو سەرکووتی دەکەن .
لێرەوەیە کە جەماوەر بەگشتی گیرۆدەی دەستی مانەوەی ستم وسستەمێکی نادادپەروەر و نادیموکراسی بووە و ئەگینا زانستی کۆمەڵناسی و مێژووی مرۆڤایەتی و خواستی مرۆڤ بۆ ژیاێکی شایستەوپڕ کەرامەت هەمیشە خواستێکی داواکراو وهەوڵ بۆدراو بووە ،
لەدۆخێکی وادا چ رێگەیەک پێوویست بۆ قوتار بوون لەم هەرێمی ترسە کە ترس لەنەبووی دیموکراسی ترس لە دەربڕیی ڕای جیاواز ترس لە کاری ڕۆژنامەوانی و دڵڕاوکێ لە نەبوونی مووچە و بەرز بونەوەو گرانی نرخی پێوویستیەکانی ژیان و نە بوونی هەلی کار کە هەمووی سیمای دیاری ئەم هەرێمەن ،
بۆیە ڕێگای بەردەوامی هاونیشتمانی لە هەرێمی ترس دا دەبێت بگۆرێت بۆ ترسی دەسەڵات لە گۆڕانگاری ترسی حوکمڕانان لە نەمانیان لە دەوڵەتداری ، دەبێت ئەم هەرێمی نەوت غازەی ئێستا ناتوانێ ژیان بۆ هاوڵاتیان دابین بکات بگۆڕێت بە
( نیشتمانێکی ئازادکە گەلەکەی بەبەختیاری تیایدابژی)
ئەمەش بەردەوامیدان بەخەباتی بێوچان و جەماوەری و سەرانسەری لەسەر بنەمای بەبەرنامەیەکی سیاسی و ئابووری وکۆمەڵایەتی کەتیایدا مرۆڤ وخزمەتکردن بەکۆمەڵ و نیشتمان ئامانج بێت نەک کۆکردەوەی قازانج .
مادامێک دەسەڵات بە هیچ کام لەم ڕێگە چارەسەریانە ڕازی نیە ، نە دەسەڵات ئاڵوگۆر دەکات ، نە ڕێکەوتن جیبەجێ دەکات ، نە داخوازی جەماوەری بەدی دەهێنیت ، بێگومان هەردەبێت گەل وجەماوەری ڕەشوڕووتی ئەم ووڵاتە درێژە بە هەڵمەت و ڕاپەڕینی جەماوەری شارستانیانەی دوور لەتوندتیژی بدات و بەدروشمی نەهێشتی( هەرێمی ترس و دەسەڵاتداری تاکڕەوی و بگۆڕێت بۆ هەرێمی ئارامی و بۆهاوبەشی) کە مێژوو پڕیەتی لەوانەی بەرنرخ و دەبێت سودی لێ وەربگرین ونزیکترین نموونەی مێژووی ڕاپەڕینی ۱۹۹۱ کە
دەبێت دەسەڵات بیری بێت گەل چۆن لە ماوەی ۲۰ ڕۆژدا ڕژێمێکی دیکتاتۆری ڕووخاندو خستیە زبڵدانی مێژوووە و لەهەمان کاتدا دەبێت جەماوەریش بیربێت کەخاوەنی هێزێکی گاریگەرە کاتێ بە یەکگرتووی خەبات بکات دەتوانێت چی بخوڵقێنێیت .
عوسمان زیندانی .