هەفتەی رابردوو، هەفتەی کاردانەوە و هەفتەی"نا"ی زۆرینەی کۆمەڵگای کوردەواری بوو. زۆرینەیەکی مۆدێرن و عەدالەتخواز و بەرگریکار لە عەدالەتی کۆمەڵایەتی، لە هاوسەنگی مافی ژن و پیاو و لە بونیادی خێزان و لە کۆمەڵگایەکی ساغڵەم و مۆدێرنەی لایەق بەم سەردەمە.
هەفتەی رابردوو هەفتەیەکی سەختیش بوو، نەک هەر بۆ عەلی باپیر، بەڵکو بۆ سەرجەم ئەهلی "فرەژنی" و ئەوانەی کەوتونەتە ژێر کاریگەری شاڵاوی ئەو "غەزووە فکرییە" فراوانەی کوردستانی گرتۆتەوە.
لەدوای ریفراندۆمە فاشیلەکەی بارزانییەوە، کوردستان رووبەڕووی فراوانترین و رێکخراوترین غەزووی فکری بۆتەوە. غەزووی سێکوچکەی "سەعودییە-قەتەر_ئیمارات" بە تەنسیق و پشتیوانی لۆجیستی و موخابەراتی تورکیا.
دوای غەزووە فکرییەکەی سەر ئەفغانستانی حەفتاکان و هەشتاکانی سەدەی رابردوو، کە سەعودییە و پاکستان بە پشتیوانی و تەنسیقی موخابەراتی ئەمریکی ئەنجامییان دا، کە سەرەنجام وێرانەیی هەمیشەیی ئەم وڵاتەی لێکەوتەوە، ئەم غەزووەی سەرکوردستان دەکرێت بەگەورەترین غەزووی فکری سەد ساڵی رابردوو هەژمار بکرێت.
ئەم غەزووە، داگیرکارییەکی نەرمە. داگیرکاری کەنداو-تورکیایە بۆ کوردستان. کەنداو بەمەبەستی پاراستنی "عێڕاق"ی عەرەبی لەدابەشبوون و تورکیاش بەمەبەستی ناچیزەکردنی کورد.
دیوە ئاشکراکانی ئەم غەزووە داگیرکارییە بە سەلەفیکردن و ئیخوانیکردنی ئیسلامی کوردی لەگەڵ کۆی کایەی کەلتوری و مەعریفی کۆمەڵگای کوردەوارییە.
دیوەکەی تری ئەم غەزووە، کە ئامانجەکەیە، گۆڕینی کۆمەڵگەی کوردەوارییە بۆ کۆمەڵگەیەکی بێ رۆح و بێ ناسنامە و بێ ئینتیما و نامۆ بە خۆی و مێژووەکەی و نەبان بە رۆحی ئەم سەردەمە و بەرۆحی کوردەواری و وڵاتپارێزی.
هەڵبەت بە ئەفغانی و بە سەعودیی کردنی ژنی سەرفرازی کوردی، هاوزەمانی فرەژنیش یەکێکی ترە لە پایە ئەسڵییەکانی ئەم غەزووە و داگیرکارییە نەرمەیە.
کاردانەوە و "نا"ی زۆرینەی کۆمەڵگا، بۆ دیاردەی فرە ژنی، کە لە حاڵەتەکەی عەلی باپیر بینیمان، ئەوەی پێیگوتین کە هێشتا ئومێدێک ماوە بۆ مایەپوچکردنی ئەو داگیرکارییە نەرمەی کوردستان لەلایەن کەنداو-تورکیاوە.
ئەم ئومێدە هەر بەتەنها لە "نا"ی زۆرینەی کۆمەڵگادا بەرجەستە نابێت، بەڵكو لە پەرچەکرداری شۆک-ئامێزانە و لە پەلەقاژێی بەرەی "فرەژنی"شدا بەئاشکرا دەبینرێت.
با چەند نموونەیەکی ئەم حاڵەتەی شۆک و پەلەقاژێیە بخەینە پێش چاو.
نموونەی یەکەم:
فرەژنی وەک بەدیلی داوێنپیسی
کۆی گوتارە پەرچەکردارییەکەی بەرەی "فرەژنی" یان راستتر "بەرەی غەزووەکە" لەوەدا کورت ببووەوە، کە فرەژنی وەک بەدیلی بێزراوترین و ناشیرینترین دیاردە پیشان بدەن. ئەویش دیاردەی داوێنپیسی و خیانەت و شەوانی سووری هەندێک لە بەرپرسە گەندەڵ و داوێن پیسەکانە.
ئەگەر فرەژنی گەردیلەیەک جوانی تێدابوایە، گەردیلەیەک عەدالەتی کۆمەڵایەتی تێدابووایە، گەردیلەیەک شکۆی پیاو و ژنی تێدا پارێزراوبوایە، هەرگیز بەراورد نەدەکرا بە ناشیرینترین و بێزراوترین دیاردەی ناو کۆمەڵگا و نەدەکرایە بەدیل بۆی.
نموونەی دووەم:
دێوەزمەکردنی پیاوی کورد.
بەرەی فرەژنی، بۆ پاساوی ئەم دیاردە قێزەونە، هێرشێکی فراوانییان کردە سەر پیاوی کورد. لە گوتاری بەرەی غەزووەکەدا، پیاوی کورد، واتە، پیاوی "هاوسەر"ی کورد. ئەو پیاوەی فرەژنە نییە و هاوسەرە، وەک پیاوێکی عالۆری و داوێن پیسی فرە پەیوەندی پێناسە دەکرێت. داوێنپیسێک کە بەردەوام لە پشت پێوەندییە خێزانییەکەی خۆی، چەندان پەیوەندی ناشەرعی و نهێنی لەگەڵ ژن و کچی تردا هەیە.
گوتاری ئەم چەند رۆژەی بەرەی فرەژنییە سەلەفی-ئیخوانییەکان پڕ بوو لەم شیوازە تۆمەتبارکردنەی پیاوی "هاوسەر"ی کورد وەک پیاوێکی پاشەڵپیس، شەهوانی، بێ مۆڕاڵ و خاڵی لەهەرچی خۆشەویستی و وەفا بۆ هاوسەرەکەی.
ئەم گوتارەی فرەژنییەکان ریشەکەی دەگەڕێتەوە بۆ فەلسەفە ئیخوانی و سەلەفییەکە، فەلسەفەی بەرەی غەزووەکە- سەعودییە-ئیمارات-قەتەر. فەلسەفەیەک کە بنەماکەی ئەوەیە پیاو هەم کائینێکی خاڵی لە خۆشەویستی و وەفاداری و پاندبوونە و هەم کائینێکە گیرۆدەی ئاڵۆشی جنسییە و ئەگەر کۆمەڵێک ژنی شەرعی نەخرێنە ژێر رکێفی بۆ چارەسەری ئەم گیرۆدەییەی، ئەوا ئەم پیاوە عالۆری و ئاڵۆشەیە توشی داوێنپیسی دێت.
نموونەی سێیەم
لیبراڵیستەکانی ئاخیر زەمان
شۆک و شلەژانی بەرەی فرەژنی بەرامبەر "نا"ی کۆمەڵگا بەرادەیەکە، هەندێکییان بۆ ئیحتیواکردنی ئەم '"نا"یە بوونەتە بە لیبرالیست و ئەم پرسە وەک پرسی زەواجی ئارەزوومەندانە و مافی تاک دەخەنە روو.
ئەگەر بەسەر وردەکارییەکانی زەواجەکە و جیاوازی تەمەن و کەلتوری سەلەفی-ئیخوانی لە تەداخولکردنی ورد و درشتی ژیانی تاکەکاندا باز بدەین و ئیدیعای زەواجی ئارەزوومەندانەی ئەم کیژۆڵە هەژار و نەگبەتە وەک مافی تاک و زەواجێکی ئارەزوو مەندانە قەبوڵ بکەین، هێشتا ئەم لیبرالیستە عەجاییبانە رووبەرووی چەندین پرسیاری جدی دەبنەوە.
پرسیاری ئەوەی ئەی چی لە مافەکانی هاوسەرەکەی ئێستای عەلی باپیر بکەین؟ ئەی مافی ژیانی هاوبەش؟ ئەی مافی خۆشەویستی دوو لایەنە؟ ئەی مافی هاوتا وبون و هاسەر بوونی خانمەکەی عەلی باپیر لەگەڵ ئەو زاتەدا؟ ئەی مافی بەرجەستەکردنی ئارەزووەکانی ئەو خانمە؟ ئەی مافی هەبوونی رای ئەو هاوسەرە لەسەر چارەنووسی پەیوەندی هاوسەرگیری لەگەڵ کابرای ژنهێندا؟ ئەی مافی جیابوونەوەی ئەو خانمە و سەرلەنوێ هەڵبژاردنی هاوسەرێکی دیکە؟
ئەوانەی بەناوی لیبراڵ بوونەوە ئیدیعای زەواجی ئارەزومەندانە و مافی تاک بۆ ئەو زەواجە دەکەن و لەهەمان کاتدا بەسەر ئەو مافانەی هاوسەرەکەی ئێستای عەلی باپیر باز دەدەن، تەنها یەک پێناسە دەیانگرێتەوە، لیبرالیستی ئاخیر زەمان.
بۆ بەدبەختی ئەو لیبرالیستە ئاخیر زەمانییانە، دەبێت پرسیارەکە بکەینە کۆ و بڵێێن دەبێت چی لە مافی هاوسەرەکانی ئێستای عەلی باپیر بکەین.
چەند وانەیەکی گرنگ
دەکرێت کۆمەڵێک وانەی گرنگ لە بەرەنگاربوونەوەی بەرەی مۆدێرنە و عەدالەت خواز لەگەڵ بەرەی فرەژنی و لەپشتی ئەویشەوە بەرەی غەزووی فکری و داگیرکاری نەرم، هەڵبهێنجرێت. لێرەدا دوو لەو وانانە دەخەمە روو.
وانەی یەکەم:
موستەفید و سەرکردەکانی بەرەی غەزووی فکری و بە نوقڵانەی بەخشینەوەی بەهەشتی و بە هەڕەشەی ئاگری دۆزەخی ئەو دونیا، کار لەسەر تێکشکاندنی کەسایەتی مناڵ و هەرزە و گەنجی کورد دەکەن و واداراییان دەکەن کە دەسبەرداری دونیا و ژیاندۆستی و مۆدێرنەتە و قییەمەکانی ئەم سەردەمە بن. کەچی خۆیان توند توند چنگیان لەم ژیانە و خۆشیەیکانی ئەم دونییایە گیرکردووە و پێناچێت تۆزقاڵێک مەیلی بەهەشتەکەی ئەو دونیایان هەبێت و سڵ لە عەزابی ئاگرەکەشی بکەنەوە.
ببینن، هەرچی سەرکردە و رابەر و کادیرە بانگخوازەکانی بەرەی غەزوی فکرین، چۆن سەرمەستی ریزێک ژن و ریزێک ئۆتۆمبێل و ریزێک کۆشک و ریزێک پاسەوان و چینێک بلۆکی دۆلار و 'لەببەیک"ە و "بەیعەت"ی سەدان هەزار شوێنکەوتووەکانییانن. عەلی باپیر تەنها یەکێکە لەو دەیان نموونانە.
وانەی دووەم:
مرۆڤی کورد بە فیترەت مرۆڤێکی ئازاد و ژیاندۆست و مرۆڤێکی وەفادار و لێوانلێو لە خۆشەویستییە بۆ هاوسەر و خۆشەویستەکەی. ریشەی ئەم ژیاندۆستی و خۆشەویستییە دەچێتەوە ناو قوڵاییەکانی مێژووی ئەم نەتەوە مەزنە. خۆشەویستی و وەفاداری و قوربانی دان بۆ یار و هاوسەر و دایک و هاوڕێ لە بەند و حەیران و لاوک وهۆرە و مەقامی کورد لابەرە، شتێک نامێنێتەوە بەناوی فۆلکلۆر و وێژەی کوردی.
وەک لە "نا"ی کۆمەڵگادا بینیمان، سەرەرای ئەوەی کۆمەڵگای کوردەواری رووبەرووی گەورەترین غەزووی سەدەی بیست و یەک بۆتەوە، هێشتا هێزێکی شارەوە "پۆتێنشیاڵ" و خۆرسک و نارێکخراوی گەورە لەهەناوی کۆمەڵگای کوردەواری دا ماوە کە وایکردووە تارادەیەکی زۆر ئەم غەزووە فکرییە و و ئەم داگیرکارییە نەرمە خاو بکاتەوە.
ئەم هێزە شاراوە خۆرسکە جگە لەم فیترەتەی ژیندۆستی و سروشت-ئازادی و وەفادارییەی تاکی کورد نەبێت هیچی تر نییە. ئەگینا، ئێستا گۆڕەپانەکە واڵایە بۆ ئەم غەزووە فکرییە و نە منیبەرێک، نە رێكخراوێک و نە هێزێک هەیە رێگری لەم داگیرکارییە نەرمە بکات و جووتحیزبەکەش گەورەترین هاوکاری و ئاسانکاری بۆ ئەم غەزووە دەکەن.